آن چیزهایی است که در راستای هدایت بشر بوده و به هدایت معنوی او مربوط میشود، نه علوم تجربی و نه مسایل پزشکی. علامهطباطبایی رحمة الله علیه ، در ذیل تفسیر این آیه، چنین مینگارد:
قرآن کریم کتاب هدایت براى عموم مردم است و جز این، کار و شأنى ندارد؛ لذا ظاهراً مراد از«لِکُلِّ شَیْءٍ»همه آن چیزهایى است که برگشتش به هدایت باشد؛ از قبیل معارف حقیقى مربوط به مبدأ و معاد و اخلاق فاضله و شرایع الهى و قصص و مواعظى که مردم در اهتدا و راه یافتنشان به آن محتاجند، و قرآن تبیان همه اینها است (نه اینکه تبیان براى همه علوم هم باشد).۱
بنابراین، انتظار استخراج نظام پزشکی _ درمانی از قرآن، برآمده از نگاهی غلط به قرآن، و در نتیجه انتظاری نادرست است. شایان ذکر است که اگر بر این عقیده اصرار بورزیم و به روش تفسیر قرآن بیتوجهی کنیم، احتمال تحمیل آرای شخصی و مسائل متغیر و ظنی علمی _ پزشکی بر قرآن بسیار زیاد میشود۲ ، که خود میتواند موجب خدشه به قداست این کتاب شریف و حتی یکی از مصادیق تفسیر به رأی تلقی گردد. البته ممکن است در برخی آیات قرآن، اشارات پزشکی وجود داشته باشد، که در این صورت لازم است روش فهم و تفسیر این گونه آیات، روشمند باشد؛ برای نمونه، آیةالله جوادیآملی _ حفظه الله تعالی _ مراحل فهم، تفسیر و استفاده از آیات قرآنی در علوم مختلف را چنین میشمارند:
1. آیهای مربوط به موضوعِ بحث مطرح شود.
2. مفردات آیه معنا شود.
3. معانی عرفی متبادر به ذهن بیان گردد.
4. آیه با توجه به معنای مفرداتش ترجمهای گویا شود.
5. نظرات مفسران از گذشته دور تا کنون ملاحظه گردد.
1.. تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۴۶۹.
2.. برای مثال آقای خدادادی، با استناد به چهار آیۀ قرآن، مسلمانان را از خوردن چای نهی میکند! (www.tebbeghorani.com). آقای روازاده نیز ادعا میکند که خداوند در سورۀ مبارکۀ «جمعه»، بر استفاده از گندم سبوسدار تأکید دارد! (CD سخنرانی در مؤسسه امامخمینی رحمة الله علیه ) و یا آقای عبدالله معتوق، از مسئولان همایش «اعجاز علمی در قرآن و سنت»، یافتن راهحل برای درمان ایدز، سرطان ریه، بیماریهای کبدی و بیماریهای قندی کودکان را از نتایج همایش میداند (مجله پژوهه، شماره ۲۱ و ۲۲، ص۱۵۳). جمعی نیز بر اساس برداشت خود از آیۀ ۶۹ سوره نحل: (فیهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ...) مدعی مداوای بیماران با روش عسلدرمانی هستند.