مؤید این سخن، روایتی است که برخی از این گروهها نیز به وفور بدان استناد میکنند؛ پیامبراکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «العلم علمان علم الأدیان و علم الأبدان»۱
در روایت مزبور علم ابدان (طب) قَسیم علم ادیان قرارگرفته است، پس میتوان گفت، علم دین جدا از علم طب است و دین و طب دو حوزه مستقل از یکدیگرند و دین قصد ورود به حرفه پزشکی و ارائه نظام درمانی برای مداوای بیماران را نداشته و ندارد. برخی از علما و محققان، همین معنا را پذیرفته و بر اساس این روایت، ورود در حرفه پزشکی را مخالف فلسفه دین میدانند.۲
پس از بررسی اجمالی سیره طبی معصومان علیهم السلام و سعی در تصحیح نوع نگاه به این روایات، اکنون شایسته است به بررسی اجمالی اسناد و دلالت احادیث پزشکی منسوب به ایشان بپردازیم.
بررسی اجمالی اسناد روایات پزشکی
هنگام مواجهه با کلامی منسوب به معصومان علیهم السلام ، نباید پیش از بررسی عالمانه، قاطعانه بگوییم معصومان علیهم السلام اینگونه فرمودند، چراکه در طول تاریخ حدیث، کم نیستند اشخاصی که به انگیزههای گوناگون به جعل حدیث پرداختند.۳ درباره روایات طبی نیز انگیزههای مختلفی برای وضع و جعل محتمل به نظر میرسد،۴ برای نمونه:
_ شاید کاسبی برای فروش جنس خود به جعل حدیث پرداخته، که فلان خوراکی درمان هزار درد است!
_ یا طبیب و عطاری برای ملزم کردن بیماری مؤمن به اجرای نسخه، گفته باشد که پیامبر صلی الله علیه و آله اینگونه فرمودند!
_ یا حتی شخصی رسالهای در طب نوشته باشد و برای جلب توجه مردم، اقوال خود را به معصومان علیهم السلام منتسب کند!
این احتمالات و دَهها انگیزه شبیه به این موارد، به همراه ضعف سند و مُرسَل بودن۵
1.. كنزالفوائد، ج۲ ، ص۱۰۷. همچنین نک: بحارالأنوار، ج۱، ص۲۲۰.
2.. برای نمونه، نک: حكمتنامه پیامبراعظم صلی الله علیه و آله ، ج۱۳، ص۳۷۷.
3.. برای اطلاع بیشتر ر.ک: وضع و نقد حدیث، ص۶۵ - ۱۵۵.
4.. همان، ص۱۴۷.
5.. یعنی حدیثی که بعضی یا حتی همۀ راویان آن حذف شده است و به عبارت دیگر، فاقد سند باشد (ر.ک: دانش حدیث، ص۹۰)