نگاهي نو به فضيلت اعتکاف از ديدگاه قرآن و اهل‌بيت - صفحه 131

طبرسی در مجمع‌البیان حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله آورده که:
در هر شبانه‌روز ۱۲۰ رحمت بر خانه کعبه نازل می‌‌شود که شصت عدد از آن متعلق به طواف‌کنندگان و چهل عدد از آن مخصوص معتکفان است و بیست عدد باقی‌‌مانده به نگاه‌کنندگان به بیت‌الله می‌رسد.»۱
در این روایت نیز پاداش برای افرادی در نظر گرفته شده که عبادتی انجام می‌دهند، چه این‌که دور خانه خدا طواف می‌کنند و این عملی عبادی است،۲ و یا در اطراف آن نشسته و با حضور و نگاه خود، خانه خدا را رونق بخشیده و تعظیم می‌کنند.۳ حال اگر مراد از عاکفان، اهالی مکه باشد، با سایر اجزای روایت سازگاری نخواهد داشت؛ مخصوصاً با توجه به این‌که «العاکفین» بین «الطائفین» و «الناظرین» آمده است.
از کنار هم قرار‌دادن مطالب گذشته می‌توان نتیجه گرفت که مراد از «عاکفین» در آیه 125 سوره «بقره»، اعتکاف‌کنندگان در مسجدالحرام هستند. هم‌چنین از این آیه می‌توان چند نکته در فضیلت اعتکاف برداشت کرد:
1. انتخاب شریف‌ترین مکان برای اعتکاف: اضافه‌شدن کلمه «بیت» به «الله» برای ملکیت نیست، زیرا خداوند که نیازی به خانه ندارد؛ ضمن این‌که عالَم، مِلک خداست؛ بلکه این اضافه برای نشان‌دادن عظمت و شرافت این مکان است. در حقیقت، خداوند بهترین و شریف‌ترین مکان را برای اعتکاف برگزیده است.۴
2. انجام اعتکاف در مکانی پاک: خداوند دستور می‌دهد تمام آلودگی‌های مادی و معنوی از مسجد‌الحرام، که مکان معتکفان است، پاک شود و این خود، فضیلتی برای اعتکاف و معتکفان است و در مقابل، آنان نیز باید طهارت این مکان را حفظ کنند.۵
3. خدمت به معتکفان، مقامی بزرگ: خداوند، پیامبر اولوالعزم و خلیل خود و پیامبر دیگر و

1.. «قال رسول الله صلی الله علیه و آله إن الله عز و جل فی كل یوم و لیلة عشرین و مائة رحمة تنزل على هذا البیت ستون منها للطائفین و أربعون للعاكفین و عشرون للناظرین» (مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۱، ۳۸۵).

2.. ر.ک: الکافی، باب الطواف و استلام الارکان، ج۴، ص۴۰۶.

3.. ر.ک: الکافی، ج۴، ص۲۴۰.

4.. «أَنْ طَهِّرا بَیْتِیَ‏ لِلطَّائِفِینَ»‏ إضافة البَیْتِ‏ إلى‏ ضمیر الجلالة، للتّشریفِ و التّعظیم» (الطراز الاول و الکناز لما علیه فی اللغة العرب، ج۳، ص۱۹۲)‏.

5.. ر.ک: کافی، ج۴، ص۴۰۰.

صفحه از 144