نمونه اول: معاشرت با خانواده، برتر از اعتکاف در مسجدالنبی
در کلمات معصومان علیهم السلام تأکید فراوانی بر حفظ و تقویت بنیان خانواده وجود دارد. پیامبراکرم صلی الله علیه و آله برای نشان دادن اهمیت هم‌نشینی با خانواده، آن را با عبادت پر‌فضیلتی همچون اعتکاف مقایسه کرده و نشستن مرد در کنار خانواده‌اش را از اعتکاف در مسجدالنبی بالاتر شمرده‌اند.۱ آنچه در این روایت مشهود است، میزان بودن ثواب اعتکاف و شهرت آن است. اگر ثواب این عمل عبادی، مشهور و مورد رغبت مردم نبود، پیامبر برای بیان اهمیت موضوع خانواده آن را با اعتکاف مقایسه نمی‌کردند.
نمونه دوم: نگاه به چهره عالِم، برتر از یک سال اعتکاف
در اسلام، علم و صاحبان آن از احترام فراوانی برخوردارند و علمای دینی به دلیل این‌که در جایگاه هدایت مردم و معرفی اسلام قرار دارند، بیشتر مورد توجه هستند. امام علی علیه السلام می‌فرماید:«الْنَظَرُ إلَى الْعالِمِ أَحَبُّ إلَى اللهِ مِنْ إعْتِکافِ سَنَةٍ فی بَیْتِ الْحَرامِ»؛۲نگاه‌کردن به عالم نزد خداوند از یک سال اعتکاف در مسجدالحرام محبوب‌تر است. حضرت در این سخن مردم را به نگاه کردن به چهره علما تشویق کرده و آن را از یک سال اعتکاف، محبوب‌تر شمرده‌اند. در حقیقت، امام علیه السلام برای نشان دادن اهمیت هم‌نشینی با علما و توجه به آنان، اعتکاف را به عنوان شاخص، انتخاب کرده‌اند.
نمونه سوم: رفع حاجت مؤمن معادل دو ماه اعتکاف در مسجدالحرام
اسلام، دینی است که به جنبه‌های اجتماعی زندگی انسان توجه فراوانی کرده و همواره در صدد است پیوندهای اجتماعی را محکم کند تا انسان‌ها در جامعه امنیت روانی داشته باشند. یکی از زمینه‌های این امنیت، زمانی است که مؤمنی نیازمند شود. خداوند از مؤمنان دیگر انتظار دارد که حاجت برادر مؤمن خود را برآورده کرده و او را از وضعیت سخت برهانند. امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
کسی که در رفع حاجت برادر مؤمن خویش اقدام و تلاش کند و خداوند به دست او حاجت آن مؤمن را برآورده سازد، برای وی حج و عمره و دو ماه اعتکاف در مسجدالحرام و روزه آن را می‌نویسد و اگر او تلاش کند اما خداوند به دست او
1.. «جُلُوسُ الْمَرْءِ عِنْدَ عِیَالِهِ أَحَبُّ إِلَى اللهِ تَعَالَى مِنِ اعْتِكَافٍ فِی مَسْجِدِی هَذَا» (نزهة الناظر و تنبیة الخواطر، ج۲، ص۱۲۲).
2.. عدة‌الداعی، ص۶۶؛ ارشاد‌القلوب، ج۱، ص۱۶۶.
