مسلمانان در حفظ و عمل به سیره ایشان تلاش می‌کردند زیرا می‌دانستند هر عملی را که حضرت بر آن تأکید می‌کنند، بدون مصلحت نیست. یکی از عباداتی که رسول‌الله صلی الله علیه و آله بر انجام آن تأکید و استمرار داشتند، اعتکاف است. بر این اساس، انجام عمل عبادی اعتکاف، پیروی از سیره پیامبر و عمل به آیه 21 سوره «احزاب» است. اکنون چند نمونه از روایاتی که نشان‌دهنده میزان تقید پیامبر به امر اعتکاف است، ذکر می‌گردد.
نمونه اول: اقامه اعتکاف
توجه خاص پیامبر صلی الله علیه و آله به انجام باشکوه اعتکاف در روایتی از امام صادق علیه السلام این گونه بیان شده است:
انَ رَسُولُ‌اللهِ إِذَا کَانَ الْعَشْرُ الْأَوَاخِرُ اعْتَکَفَ فِی الْمَسْجِدِ وَ ضُرِبَتْ لَهُ قُبَّةٌ مِنْ شَعْرٍ وَ شَمَّرَ الْمِئْزَرَ وَ طَوَى فِرَاشَهُ؛۱زمانی که دهه آخر ماه مبارک رمضان می‌شد، پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در مسجد معتکف می‌شدند و خیمه‌ای از جنس مو برای ایشان برپا می‌کردند و حضرت دامن به کمر می‌بست و بسترشان را جمع می‌کردند.
عبارت«إِذَا کَانَ الْعَشْرُ الْأَوَاخِرُ» نشانه استمرار است؛ یعنی رسم هر‌ساله پیغمبر‌اکرم صلی الله علیه و آله اعتکاف بوده است. عبارت«شَمَّرَ الْمِئْزَرَ» به معنای بال زدن و بستن دامن به کمر، به نهایت تلاش در عبادت اشاره دارد.۲ و تعابیر دیگری همچون: جمع کردن بستر و به‌پا کردن خیمه برای اعتکاف، نشان از اهمیت و فضیلت عملی است که زندگی عادی شخص اول جامعه اسلامی را معطوف خویش کرده تا نه به صورت عادی انجام پذیرد، بلکه برای ادای آن، اقامه و قیامی صورت گیرد.
نمونه دوم: اعتکاف هر ساله در ماه رمضان و پیوند آن با حکومت اسلامی
امام‌صادق علیه السلام در بیان سیره پیامبر صلی الله علیه و آله درباره اعتکاف می‌فرماید:
اعْتَکَفَ رَسُولُ‌اللهِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ فِی الْعَشْرِ الْأُوَلِ ثُمَّ اعْتَکَفَ فِی الثَّانِیَةِ فِی الْعَشْرِ الْوُسْطَى ثُمَّ اعْتَکَفَ فِی الثَّالِثَةِ فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ ثُمَّ لَمْ یَزَلْ یَعْتَکِفُ فِی الْعَشْرِ الْأَوَاخِرِ؛3 رسول‌خدا در ماه رمضان در دهه اول معتکف شدند؛ سپس در ماه
1.. کافی، ج۴، ص۱۷۵.
2.. المصباح‌المنیر، ج۲، ص۳۲۲.
3.. کافی، ج۴، ص۱۷۵.
