برنامه‌ مطالعاتي «حديث‌خواني روشمند» - صفحه 20

یعنی گاهی سخن ملا صالح مازندرانی را در فهم روایات تبیین نموده و گاهی تخطئه کرده است و بر این باور است که این استنتاج درست نیست. در اینجا شاهد یک زورآزمایی علمی بین دو دانشمند، یعنی مرحوم ملا صالح مازندرانی و مرحوم علامه میرزا ابوالحسن شعرانی هستیم و به عنوان داور بیرونی آنها را مقایسه می‌کنیم. این نقدها برای ما بسیار جذاب است؛ هر کدام از این‌ها ادعاهایی دارند و گاه ادعاهای همدیگر را نقد می‌کنند. این رد و ابرام‌ها به تقویت ما می‌انجامد. هر چه نقد و ابرام بیشتر باشد، برای ما که می‌خواهیم مطالعه کنیم، بهتر است. مرحوم شعرانی حدود هزار و پانصد حاشیه بر کتاب شرح ملا صالح مازندرانی دارد.

منزل سیزدهم، کتاب من‌لایحضره‌الفقیه

منزل سیزدهم، کتاب من‌لایحضره‌الفقیه است که مانند کتاب الکافی از کتب اربعه به شمار می‌رود. علامه ملا محمدتقی مجلسی(م1070ق)۱ ، مشهور به مجلسی اول، بر کتاب من‌لایحضره‌الفقیه، شرحی به نام روضة‌المتقین۲ نوشته است. شرحی فارسی هم به نام لوامع صاحبقرانی۳ دارد. هر دو شرحِ فارسی و عربی، کتاب‌های بسیار جالبی هستند. در این شرح می‌بینیم که فهم حدیثی مجلسی اول چه قدر جالب است. البته قسمت‌هایی از جلد دوم، ابواب فقهی است، اما در درون روایات فقهی، معارف غیر فقهی فراوانی هم هست که مجلسی اول آنها را استخراج کرده است. در این مرحله می‌توان متناسب با درس خارج فقه خود، قسمت‌هایی از ابواب فقهی را انتخاب کرد؛ مثلاً اگر بحث فقه کسی کتاب حج است، روایات حج کتاب من‌لا‌یحضره‌الفقیه را بخواند و سپس برای شرح آن روایات، به توضیحات مجلسی اول مراجعه کند تا حدیث خوانی او

1.. مجلسی اول، مجلسی پدر است. گاهی نام برخی از پسران علما آن قدر بزرگ شده است که اسم پدر فراموش شده است؛ مثل علامه مجلسی یا مرحوم شیخ صدوق. شیخ صدوق فرزند مرحوم ابن بابویه است که قبر ایشان در اول خیابان انقلاب (چهار مردان) قم است. وی از بزرگ‌ترین علمای شیعه در دوره خویش است و با مرحوم کلینی هم عصر بوده است، ولی پسرش از او مشهورتر شده است.

2.. این كتاب شرحی مزجی بر كتاب من‌لایحضره‌الفقیه است. مؤلف در این كتاب با شرح جملات شیخ صدوق و بررسی اسناد روایات و بیان صحیح و غیر صحیح آن بنا بر طریق شیخ صدوق و یا شیخ كلینی و بررسی متن روایات و فقه الروایة، اثری ارزشمند را به وجود آورده است‏

3.. لوامع صاحبقرانی، مشهور به شرح فقیه، تألیف محمد تقی بن مقصود علی اصفهانی، مشهور به مجلسی اول، پدر علامه مجلسی و از علمای بزرگ شیعه در قرن یازدهم هجری (م۱۰۷۰ق) است. ارزش و اعتبار این كتاب همچون مؤلف بزرگوار آن از درجه بالایی برخوردار است. این كتاب علاوه بر آن كه فارسی قرن یازدهم هجری را به تصویر می‏كشد، شامل نظریات علمی مؤلف در شرح روایات اهل بیت علیهم السلام نیز هست.

صفحه از 29