بازشناسي جايگاه رجالي «اسحاق بن عمار» - صفحه 172

شیخ‌طوسی نیز در الرجال، احمد بن‌ بشر بن‌عمارالصیرفی را در ذیل اصحاب امام‌صادق علیه السلام آورده.۱
و در باب «من‌لم‌یروعنهم علیهم السلام » آورده: «علی بن محمد بن یعقوب بن إسحاق بن عمار الصیرفی الکسائی الکوفی العجلی روى عنه التلعکبری‏...».۲ در باب اصحاب امام‌صادق علیه السلام نیز گفته: «إسحاق‌بن‌عمار الکوفی الصیرفی».۳
برقی نیز اسماعیل بن عمار، اسحاق‌بن‌عمار، یونس بن عمار و علی بن اسماعیل بن عمار را ذکر کرده و برای اسماعیل، اسحاق و یونس، وصف «الصیرفی» و «مولی بنی‌تغلب» را به کار برده است.۴
خود عماربن‌حیّان نیز از روات است و در الکافی در باب «البرّ بالوالدین» یک روایت از امام‌صادق علیه السلام نقل که دلالت بر مدح فرزندش اسماعیل دارد. ۵
خاندان حیّان به حرفه صرّافی اشتغال داشته و از خاندان‌های متمول شیعه بوده‌اند و شواهدی نیز بر این مطلب وجود دارد. کشی چنین روایت می‌کند:
محمد بن مسعود قال: حدثنی محمد بن نصیر قال: حدثنی محمد بن عیسى عن زیاد القندی قال: کان أبوعبدالله علیه السلام إذا رأی إسحاق‌بن‌عمار و إسماعیل‌بن‌عمار قال: «و قد یجمعهما الأقوام»؛ یعنی الدنیا و الآخرة۶ .
امام‌صادق علیه السلام هرگاه اسحاق‌بن‌عمار و اسماعیل‌بن‌عمار را می‌دید، می‌فرمود: «برخی خاندان‌ها هر دو را با هم جمع می‌کنند»،۷مراد امام علیه السلام از «آن دو»، دنیا و آخرت است.
برای سهولت، در نمودار زیر می‌توانید خاندان اسحاق‌بن‌عمار را ملاحظه کنید

1.. رجال‏الطوسی، ص۱۵۵، رقم۳.

2.. همان، ص۴۳۱، رقم۲۵.

3.. همان، ص۱۶۲، رقم۱۳۵.

4.. رجال البرقی، ص۲۸، ۲۹ و ۵۰.

5.. الکافی، ج۲، ص۱۶۱.

6.. رجال‏الکشی، ص۴۰۲، رقم۷۵۲.

7.. در برخی نسخ کشی چنین آمده: «و قد یجمعهما لاقوام»؛ رک: مستدرک‌الوسائل، ج۱۳، ص۱۸. که در این صورت، ترجمه چنین می‌شود: «و گاهی خداوند هر دو را برای برخی جمع می‌کند.» ناگفته نماند که تعبیر «و قدیجمعهما الله لاقوام» که مراد جمع دنیا و آخرت است، در چندین روایت آمده است و به نظر می‌رسد یک تعبیر مَثَل‌گونه در فرهنگ روایی شیعه شده، (رک: نهج‌البلاغه، ص۳۱؛ قرب‌الاسناد، ص۳۹، باب احادیث متفرقه؛ معانی‌الاخبار، ص۳۲۴، باب معنی زینةالآخرة و تهذیب‌الاحکام، ج۶، ص۳۲۸، باب المکاسب و (غیره) ندارد.

صفحه از 194