بررسی سندی و دلالی حدیث «من رآنی فی المنام فقد رآنی...»
سال
1399 / شماره پیاپی
23 /
صفحه
۲۵۷-۲۸۰
چکیده :
در میان اندیشمندان علوم اسلامی، به اعتبارهای مختلف، حالات و تقسیمات متنوعی برای رؤیا ذکر شده است که از جملۀ آنها، تقسیم رؤیا به اعتبار شخصی است که در رؤیا دیده شده است؛ با این توضیح که مطابق روایت مشهور «من رآنی...»، «رؤیت معصوم در خواب» بهدلیل ویژگی خاصی که دارد، با رؤیت دیگران یا دیگر چیزها متفاوت شمرده شده و ثمرات ویژهای بر آن مترتب شده است.
با وجود این، بسیاری از علما با تشکیک در سند یا مضمون روایت و یا با بیان معارضات عقلی و نقلی، از پذیرش آن امتناع کردهاند. در این جستار سعی شده است به بررسی و نقد نظریات مخالفان حجیت یا مقبولیت اینگونه خاص از رؤیا پرداخته شود.
مطابق یافتههای این پژوهش، مجموعه روایات رؤیت معصوم در رؤیا یا در حد تواتر معنوی است و یا دستکم متظافر است؛ توجیهاتی که برای تأویل محتوا گفته شده، ضعیف و غیرقابل پذیرش است؛ و سرانجام، برخی تعارضهای ادعایی واقعی نیست و برخی دیگر، قابل جمع هستند و نوبت به تساقط روایات نمیرسد. روشن است که در مباحثی از این دست، نقد ادلۀ مخالفان، به معنی کاستی و ناکارآمدی ادله است و نه لزوماً به معنای پذیرش قول مقابل.
کلیدواژههای مقاله :حدیث، رؤیا، معصوم، سند، دلالت، تعارض.