یا از نبودنش وحشتی داشته باشد.
5. امام‌رضا علیه السلام نیز به «عمران صابی» فرمودند: «أَمَّا الْوَاحِدُ فَلَمْیَزَلْ کَائِناً وَاحِداً لَا شَیْءَ مَعَهُ بِلَاحُدُودٍ وَ لَاأَعْرَاضٍ وَ لَایَزَالُ کَذَلِکَ ثُمَّ خَلَقَ خَلْقاً مُبْتَدِعاً مُخْتَلِفاً بِأَعْرَاضٍ وَ حُدُودٍ مُخْتَلِفَة»؛1 یگانه، همیشه یکتا و بدون حدود و اعراض بود و هیچ چیزی با او وجود نداشت، سپس خلقی دارای اعراض و حدود مختلف و گوناگون ابداع فرمود.
قسم دوم _ از نگاه اول _
در این قسم از مستندات وحیانی، ازلیت ماسوی، منافی «ازلیت»، «اوّلیت حقیقی» و «خالقیت» الله تعالی و بالأخره منافی «توحید» و «زوال‌پذیری و دگرگونی ماسوی»، دانسته شده است.
1. نفی ازلیت
امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:
الْحَمْدُلِلهِ ... الدَّالِ عَلَی وُجُودِهِ بِخَلْقِهِ وَ بِحُدُوثِ خَلْقِهِ عَلَی أَزَلِه؛۲سپاس خدای را... که به آفریدگان خویش _ یا به آفریدن خلایق _ بر وجود و هستی‌اش رهنمایی نمود و به ابتدا داشتن خلقش بر ازلیت و همیشگی خویش دلالت فرمود.
امام‌رضا علیه السلام نیز از پدرانش از امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید:
الْحَمْدُلِلهِ الَّذِی لَا مِنْ شَیْءٍ کَانَ وَ لَا مِنْ شَیْءٍ کَوَّنَ مَا قَدْ کَانَ الْمُسْتَشْهِدِ بِحُدُوثِ الْأَشْیَاءِ عَلَی أَزَلِیَّتِه؛۳سپاس خدای را که نه از چیزی بوده و نه از چیزی هستی داده آن‌چه را که بوده، به واسطه آغازداشتن چیزها بر ازلیت خود گواه آورده.
در این روایات، حدوث(ابتدا داشتن) «ماسوی» به معنای مسبوق‌‍‌بودن هستی آن به نیستی خودش (عدم مقابل)، گواه و نشانه ازلیت الله تعالی دانسته شده است. رابطه
1.. التوحید، ص۱۲۹ و ۱۳۰ و الاحتجاج، ج۲، ص۴۲۹.
2.. الکافی، ج۱، ص۱۳۹ ش۵.
3.. التوحید، ص۶۴، ش۲۶.
