داشته باشد.

3. نفی خالقیت

امام‌رضا علیه السلام می‌فرماید:
أَنَّهُ لَوْ کَانَ مَعَهُ‏ شَیْ‏ءٌ فِی بَقَائِهِ لَمْ‏ یَجُزْ أَنْ‏ یَکُونَ‏ خَالِقاً لَهُ لِأَنَّهُ لَمْ یَزَلْ مَعَهُ فَکَیْفَ یَکُونُ خَالِقاً لِمَنْ لَمْ یَزَلْ مَعَهُ؛^۱به درستی که اگر همیشه چیزی در ماندن با او می‌بود، روا نبود که خدا، خالق آن چیز باشد، زیرا همیشه با او بوده؛ پس چگونه می‌شود که خالقِ چیزی باشد که همیشه با او بوده است؟!
امام هشتم علیه السلام به مناسبت دیگری می‌فرمایند:
أَلَا تَعْلَمُ أَنَّ مَا لَمْ یَزَلْ لَا یَکُونُ‏ مَفْعُولًا وَ قَدِیماً وَ حَدِیثاً فِی حَالَةٍ وَاحِدَه؛^۲آیا نمی‌دانی که آن‌چه همیشه بوده، مفعول نمی‌شود و گذشته و حالش یک‌سان است؟!
به ‌نظر می‌رسد، نزد معصوم علیه السلام ، حدوث ذاتی (به معنی نیازمندی به غیر)، منهای حدوث زمانی، از حیث ثبوتی تصوری ندارد، چرا که چیزی اگر همیشه بوده باشد، ایجادش تحصیل حاصل خواهد بود، چنان‌چه امام‌صادق علیه السلام می‌فرماید:«وَإِیجَادُ الْمَوْجُودِ مُحَال‏»، پدیدآوردن چیزی که وجود داشته، محال است.^۳ شاید همین دلیل، جناب ملاصدرا رحمه الله علیه را _ که «عقول مفارقه» را به سبب غلبه احکام وجود بر آن، ازلی و همیشگی می‌داند _ وادار کرده تا «عقول مفارقه»^۴ را تنها موجود به «وجود» الله تعالی بداند، نه به «ایجادش».^۵ البته این بیان برخلاف میل باطنی خود قائل، جدا از این‌که