است و همین سادگی موجب نوعی بی‌توجهی به آن شده است. از این رو، کسانی کوشیده‌اند، زوایای پنهانش را آشکار کنند. توماس موریس در مقاله «شرط‌بندی پاسکالی»، می‌کوشد منطق حاکم بر این استدلال را بازگوید و نشان دهد این استدلال چگونه معقولیت دینداری را آشکار می‌سازد. وی مسیر این استدلال را بسط می‌دهد و از دوراندیشی آغاز می‌کند. شخص عاقل همواره در پی سود و پرهیز از زیان است و چون چنین کاری به شکل مطلق ممکن نیست، می‌کوشد تا در قبال کمترین زیان بیشترین سود را به دست آورد. از این رو، انتظار وی بر اساس فرمول زیر تعیین می‌شود:
انتظار = هزینه_ (احتمال× سود)۱
در گام دوم، استدلال پاسکال نشان می‌دهد که کل زندگی یک شرط‌بندی بزرگ است و در آن شخص باید نسبت به وجود یا عدم خداوند شرط‌بندی کند. از این منظر، داشتن موضع در این زمینه، الزامی است؛ زیرا عبادت نکردن به منزله شرط بر عدم وجود خداوند و عبادت به منزله شرط بر وجود او است. حال اگر کسی شرط ببندد که خدایی نیست، در این دنیا هیچ هزینه‌ای نخواهد پرداخت؛ اما در صورتی که خدایی باشد، سود زیادی را از کف خواهد داد. اما اگر خدایی باشد، در این دنیا هزینه‌هایی دارد، مانند عبادت و نماز و روزه، در عین حال سود فراوانی خواهد داشت. از این رو، عاقلی که در پی افزایش منافع و سود خویش است، باید بر وجود خداوند شرط بندد.۲
5. ریشه‌های اسلامی
با نادیده گرفتن برخی جزییات و اشاراتی که در استدلال پاسکال به شعایر مسیحی می‌شود۳ و همچنین استعاره «شرط‌بندی»، این استدلال درست شبیه استدلال غزالی است و پاسکال از همان منطقی برای دفاع از معقولیت ایمان به خدا بهره می‌گیرد که غزالی استفاده کرده بود و به اشکالاتی که خود طرح می‌کند، همان پاسخی را می‌دهد که غزالی داده بود. این سبک استدلال در سنت مسیحی نسبتاً بدیع به نظر می‌رسد و بسط و گسترش همان استدلالی است که در روایات بالا آمده است. زرین‌کوب با اشاره به استدلال امام صادق _ علیه السلام _ بر ضد ابن ابی العوجاء، آن را شکل قدیمی
1.. (Probability × payoff) - Cost = expectation.
2.. "Pascalian Wagering", in Readings in Philosophy of Religion: Ancient to Contemporary, p. ۵۳۹.
3.. خرمشاهی ترجمه کامل این قطعه را (در «سیر بی‌سلوک»، ص۲۲۴-۲۲۹) آورده است. متن مورد استفاده نگارنده، جدیدتر و کمی متفاوت‌تر است. لذا بخش‌های مورد نظر دوباره ترجمه و در عین حال با ترجمه ایشان مقایسه شد.
