۱. وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِکَ إِلَّا رِجَالاً نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ * بِالْبَيِّنَاتِ وَ الزُّبُرِ ... ؛^۱
و ما پیش از تو کسی را به رسالت نفرستادیم، جز مردانی که به آنها وحی می‌کردیم. اگر نمی‌دانید، از اهل الذکر بپرسید. آنان (پیامبران) را با دلایل آشکار و کتاب‌های آسمانی فرستادیم. ۲. وَ مَا أَرْسَلْنَا قَبْلَکَ إِلَّا رِجَالاً نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ‌ * وَ مَا جَعَلْنَاهُمْ جَسَداً لَا يَأْکُلُونَ الطَّعَامَ وَ مَا کَانُوا خَالِدِينَ‌؛^۲
و ما پیش از تو کسی را به رسالت نفرستادیم جز مردانی که به آنها وحی می‌کردیم اگر نمی‌دانید از اهل الذکر بپرسید * و آنان را کالبدهایی که غذا نخورند قرار ندادیم و در دنیا جاودانه هم نبوده‌اند.
در این زمینه این پرسش‌ها رخ می‌نماید:
1. در سطح تنزیل و مورد نزول: اگر مراد از اهل الذکر، اهل کتاب در عصر رسالت باشد، آیا آنان این واقعیت را که همه انبیا بشر بوده‌اند، برای مشرکان بازگو نمودند یا حقیقت را کتمان می‌کردند؛ همان گونه که در مواردی دیگر کتمان کرده‌اند؟ در این صورت، چرا قرآن، مشرکان را به آنان ارجاع داده است؟
2. در سطح تأویل و توسعه مورد نزول: چگونه مورد نزول اهل الذکر توسعه می‌یابد و بر مصادیق دیگر تطبیق می‌گردد؟
3. چگونه می‌توان وجه جمعی بین روایات فراوان و برخی با اسناد صحیح، که به صراحت می‌گوید: منظور از اهل الذکر اهل بیت _ علیهم السلام _ است با دو سطح تنزیل و تأویل آیه فراهم آورد؛ با آن که دو سوره نحل و انبیا مکی هستند.
پاسخ به این پرسش‌ها به ویژه وجه جمع بین سیاق آیه و روایات، مباحث متنوعی را در بین فریقین و به طور خاص در آثار قرآن پژوهان شیعه رقم زده است. آن چه در این جا مدنظر ماست، بازخوانی پاسخ‌ها با ارزیابی و نقد آنهاست.

معناشناسی اهل الذكر در ديدگاه اهل تسنن

اهل الذكر در سطح تنزیل

اکثر قریب به اتفاق اهل سنت تنزیل (مورد نزول) در دو آیه 43 سوره نحل و هفتم سوره