راست‌نمایی احادیث رجعت
اصغر هادوی کاشانی ۱
مرضیه رضوی ۲
چکیده
در این نوشتار روایات رجعت _ که در کتاب بحار الانوار جمع‌آوری شده است _ برحسب دلالت به چند گروه تقسیم شده‌اند و از میان 160 روایتی که مرحوم مجلسی نقل کرده است، بیش از پنجاه روایت با حذف مضمون‌های تکراری انتخاب شده است و با توجه به این که بیشتر آنها از کتاب مختصر بصائر الدّرجات نقل شده‌اند _ که نگاشته قرن نهم هجری است و با اصل کتاب البصائر چند قرن فاصله دارد _ سند آنها بررسی شده است. نتیجه بررسی نشان می‌دهد که تعدادی از این احادیث در کتاب‌های معتبری مثل الکافی و من لایحضره الفقیه هم با سندهای استوار یافت می‌شود. فراوانی بقیه نشان می‌دهد که با تواتر اجمالی می‌توان اصل وقوع رجعت را اثبات نمود؛ گر چه سخن قاطعی در باره جزئیات رجعت نمی‌توان بیان کرد. در پایان، ضمن اشاره به کتاب مختصر البصائر در جدولی که ترسیم شده است، نام راویان احادیث رجعت آمده است. ویژگی و کثرت آنها احتمال تبانی بر نقل احادیث غیر واقعی را از بین می‌برد.
کلیدواژه‌ها: رجعت، روایات رجعت، مختصر البصائر.
درآمد
رجعت و بازگشت دو باره به دنیا قبل از قیامت، با آرای گوناگونی، از اثبات همراه با ذکر جزئیات تا انکار رو به رو شده است. این بحث در میان مسلمین، به مذهب امامیه اختصاص دارد و پیش از این نیز در میان قوم یهود و زردشتیان و نصارا وجود داشت؛
1.استادیار دانشگاه شاهد.
2.دانشجوی دکترای مدرسی معارف دانشگاه باقرالعلوم.
