راست‌نمايي احاديث رجعت - صفحه 56

مقصد رجعت‌کنندگان نیز خداوند،۱ حق،۲ شهر،۳ مردم،۴ تدبّر،۵ دنیا،۶ پدر،۷ همسران،۸ ... ذکر شده است.

_ معنای اصطلاحی رجعت

رجعت در علوم مختلف در معنای گوناگون به کار رفته است؛ برای نمونه رجعت در نجوم، عرفان و جامعه‌شناسی هم اصطلاحی متداول است.۹
افزون بر اصلاحات بالا این واژه با برگردان Return به حوزه‌های علوم سیاسی، حسابداری، حقوق، اقتصاد راه پیدا کرده و بیش از هیجده معنا پیدا کرده است.۱۰
امّا رجعت مورد بحث، اصطلاحی کلامی است که بنا بر آموزه‌های اعتقادی _ کلامی امامیه این اتفاق در روزهای آخر پیش از پایان یافتن جهان رخ خواهد داد. برای روشن شدن این اصطلاح به بررسی دو تعریف در مورد رجعت می‌پردازیم.
شیخ حر عاملی در بیان توصیف اصطلاحی رجعت می‌فرماید:
بدان که رجعت در اینجا [کلام] همان حیات و زندگی بعد از مرگ و قبل از قیامت است و این معنا از لفظ رجعت به ذهن سبقت می‌جوید و همین معناست که مورد تصریح علما بوده که از موارد به کارگیری آن و نیز از احادیث استفاده می‌شود.۱۱
این تعریف کامل نیست؛ زیرا مجرد زنده شدن بعد از مرگ قبل از قیامت نمایانگر معنای اصطلاحی رجعت نیست؛ زیرا همان طور که خواهد آمد، قرآن ماجرای عده‌ای را بیان می‌کند که پس از مرگ زنده شدند؛ مثل زنده‌ شدن عده‌ای از یاران حضرت موسی که می‌خواستند خدا را ببینند. قرآن در این باره می‌فرماید:

1.. سورۀ بقره، آیه ۴۶.

2.. سورۀ اعراف، آیه ۱۶۸.

3.. سورۀ منافقون، آیه ۸.

4.. سورۀ توبه، آیه ۱۲۲.

5.. سورۀ ملک، آیه ۳.

6.. سورۀ مؤمنون، آیه ۹۹.

7.. سورۀ یوسف، آیه ۸۱.

8.. سورۀ بقره، آیه ۲۳۰.

9.. لغت‌نامه دهخدا، ح رف را، ص۲۹۴ و ۲۹۵.

10.. فرهنگ جامع آریان‌پور انگلیسی به فارسی، ج۵، ص۴۳۷۵؛ فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، ص۷۶۰.

11.. الایقاظ، ص۱۴۰ - ۱۴۱.

صفحه از 86