راست‌نمايي احاديث رجعت - صفحه 60

قسمت مربوط به بعد از مرگ است) و دل‌های خویش شفا دهند و دشمنان و ستمگران به سخت‌ترین آتش‌ها بسوزند، پس از آن در برابر خدای جبار بایستند و حقوق خویش را دریافت کنند.
نقد و بررسی: رجالی که در این سند آمده افرادی امامی و ثقه هستند؛ برای نمونه محمّد بن عیسی بن عبید حدود 3338 روایت در کتب اربعه و وسائل الشیعه دارد، گرچه تکراری هم در بین آنها وجود دارد. همین طور، القاسم بن یحیی1 و حسن بن راشد2 ثقه هستند؛ فقط مشکلی که دارد، فاصله بین حسن بن سلیمان حلی صاحب مختصر بصائر الدرجات با محمّد بن عیسی بن عبید است که چند قرن فاصله است و منجر به ارسال سند می‌شود؛ مگر این که این حدیث در نسخه‌ای از خود کتاب بصائر الدرجات یافت شود تا سند کامل گردد.
2. ح 61 (ص 51)، ح 17 (ص 45)، ح 70 (ص 71)، ح 72 (ص 72)، ح 46 (ص 59)، ح 48 (ص 60)، ح 85 (ص 77)، ح 69 (ص 71)، ح 113 (ص 97)، ح 18 (ص114)، ح 135 (ص 107)، ح 138(ص 116)، ح 155(ص120)، ح 159و160 (ص121)، ح 77 (ص 75) که در بحار الانوار، ج 45، ص 251، ح 5 هم آمده است و ح87 (ص 89): ضعیف هستند. دلیل ضعف یا انقطاع سند بین کتاب مختصر بصائر تا ابتدای سند موجود در کتاب است که شش قرن فاصله است و یا رجال اسناد مورد قبول نیستند.
3. روایت 102 (ص 93) که در الکافی، ج 8، ص 50 هم آمده است. این روایت ضعیف است.
4. روایت 125 (ص 102) که از الکافی با این سند نقل شده است:
محمّد بن یعقوب الکلینی، علی بن إبراهیم، عن أبیه، عن حمّاد بن عیسی عن حریز؛ عن برید بن معاویه قال: سمـعت أبا عبدالله علیه السلام یقول: ...الإمام الصادق علیه السلام: و الله لا تذهب الأیام و اللیالی حتی یحیی الله الموتی، و یمیت الأحیاء، و یرد الحق إلی أهله؛3امام صادق _ علیه السلام _ فرمود: به خدا قسم شب‌ها و روزها از بین نمی‌روند تا این که خداوند مرده‌ها را زنده کند و زنده‌ها را بمیراند و حق را به

1.. رجال برقی، ص۵۶. آقای خویی می‌نویسد: می‌توان حکم به وثاقت قاسم بن یحیی نمود؛ چون در سند یکی از زیارات امام حسین علیه السلام واقع شده و شیخ صدوق این زیارت را صحیح‌ترین زیارات شمرده است (معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۶۷، ش ۹۵۸۹).

2.. از رجال کامل الزیارات است و ثقه است (معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۳۱۱، ش ۲۸۲۱).

3.. الکافی، ج۳، ص۵۳۸ ؛ التهذیب، ج۱، ص۳۷۶.

صفحه از 86