ب. روایات در باره عمومی نبودن رجعت
در این قسمت، روایاتی بررسی شده که بیان می‌کند رجعت همگانی نیست؛ مؤمنان محض و کافران محض باز خواهند شد. علاوه بر آن، روایاتی که دلالت دارند مؤمنانی که کشته شده‌اند برمی‌گردند تا بمیرند و مؤمنانی که مرده‌اند برمی‌گردند تا کشته شوند. به نظر می‌رسد که این روایات با روایاتی که بیان می‌کند مؤمنین محض باز می‌گردند، تعارض دارند؛ چون طبق آن دسته روایات که مؤمنان مقتول باز می‌گردند تا بمیرند و مردگان باز می‌گردند تا کشته شوند، در واقع به معنای بازگشت همه مؤمنان خواهد بود. حل تعارض به عام و خاص است؛ یعنی روایات دربرگیرنده مؤمنان محض روایات دسته دیگر را تخصیص می‌زنند.
1. احمد بن محمّد بن عیسی و محمّد بن الحسین بن أبی الخطاب و عبدالله بن محمّد بن عیسی، عن الحسن بن محبوب، عن علی بن رئاب، عن زرارة:
قال أبو جعفر _ علیه السلام _ :«کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ»، لم یذق الموت من قتل و قال: لابد من أن یرجع حتی یذوق الموت؛۱امام باقر _ علیه السلام _ در باره آیه «هر کسی چشنده طعم مرگ است»، فرمود: کسی که کشته شده طعم مرگ را نچشیده و ناچار است رجعت کند تا بچشد.
نقد: افراد سند مشکلی ندارند۲ و تنها سند تفسیر العیّاشی هم مرسل۳ است.
2. علی بن إبراهیم، عن إبراهیم بن هاشم، عن ابن أبی عمیر، عن المفضّل:
عن ابی عبد الله _ علیه السلام _ : ... لا یرجع إلا من محض الایمان محضاً و من محض الکفر محضاً.۴امام صادق _ علیه السلام _ فرمود: مؤمنین محض و کافرین محض رجعت می‌کنند.
نقد: سند این روایت معتبر است؛ هر چند در باره مفضّل بن عمر اختلاف است.۵ می‌توان به منشأ ضعف «مفضّل»، یعنی غالی شمردن وی اشاره کرد و گفت که چون این امر مبتنی بر اجتهاد است، پذیرفته نیست. همچنین می‌توان توثیق وی را به این
1.. مختصر بصائر الدرجات، ص۱۹؛ بحار الانوار، ج۵۳، ص۷۱، ح ۶۸.
2.. معجم الرجال، ج۲، ص۳۰۲.
3.. تفسیر العیّاشی، ج۱، ص۲۰۲ و ۲۱۰.
4.. تفسیر القمی، ج۲، ص۱۳۱.
5.. رجال النجاشی، ص۴۱۶، شمارۀ ۱۱۱۲.
