حسن بن شعبه حرّانى()

ولادت‏

ابو محمد، حسن بن على بن حسين بن شعبه حرانى حلبى، از شخصيتهاى برجسته و از چهره‏هاى درخشان فقهاى شيعه در قرن چهارم هجرى مى‏باشد.

وى از معاصرين شيخ صدوق‏متوفاى ۳۸۱ هجرى‏است و از محمد بن همام‏متوفاى ۳۳۶ هجرى‏روايت نقل مى‏كند و از مشايخ شيخ مفيدمتوفاى ۴۱۳ هجرى‏نيز به شمار مى‏آيد.

حسن در خانواده‏اى علاقه‏مند و ارادتمند به خاندان رسول خدا صلى اللّه عليه و آله و سلم تربيت شد و از همان كودكى عشق و علاقه به محمد و آل محمد در دل او جاى گرفت.

او در حرّان كه يكى از روستاهاى اطراف شهر حلب در سوريه است به دنيا آمد.

شهر حلب يكى از شهرهاى بزرگ شام و يكى از مراكز مهم علمى آن دوران به شمار مى‏آمد. اين شهر دانشمندان و فقهاى بزرگى را به جهان اسلام تقديم كرده كه حسن بن على بن شعبه نيز يكى از چهره‏هاى درخشان آن است.

شخصيت‏

ابو محمد، حسن بن شعبه، از چهره‏هاى درخشان فقهاى شيعه در دوران خود بود. او از روات بزرگ شيعه به شمار مى‏آيد.

نوشته‏هاى او از همان زمان نگارش مورد توجه علما و بزرگان قرار گرفت. روايات او نيز در مجموعه‏هاى بزرگ روايى شيعه مانند وسائل الشيعة و بحار الأنوار آمده است.

سخن شيخ حر عاملى‏شيخ حر عاملى در كتاب« أمل الآمل» درباره ايشان مى‏فرمايد:« ابو محمد، حسن بن على بن شعبه، دانشمندى با فضل و محدثى بزرگ است.»كلام علامه مجلسى‏علامه مجلسى درباره وى مى‏فرمايد:« كتاب ايشان،تُحف العقول‏خود بهترين شاهد بر فضل و دانش و عظمت شأن ايشان مى‏باشد.»سخن علامه خوانسارى‏علامه خوانسارى، مؤلف كتاب روضات الجنات درباره او چنين مى‏گويد:« محدث بزرگ، حسن بن على بن حسين بن شعبه حرانى حلبى، فقيهى انديشمند و متبحرى بزرگ و شخصيتى سرشناس است. او كتابى به رشته تحرير در آورده كه اصحاب و فقهاى شيعه همه بر آن اعتماد كرده‏اند.»

استاد

ابو على محمد بن همام بغدادى، متوفاى سال ۳۳۶ را مى‏توان از مشايخ ابن شعبه به شمار آورد.

شاگرد

مهم‏ترين شخصيتى كه در ميان شاگردان او همچون خورشيد مى‏درخشد شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، متوفاى سال ۴۱۳ هجرى است.

تأليفات‏

يكى از ارزشمندترين تأليفات وى كتاب« تحف العقول» است كه بسيار مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته است.

شايد بتوان كتاب« التمحيص» را نيز به ايشان نسبت داد، زيرا او اين كتاب را از ابو على محمد بن همام روايت مى‏كند و برخى از علما آن را تأليف خود او مى‏دانند.