پس از سقوط امويان ، در دوره هاى نخستين خلافت عبّاسيان ، همان سياست پيشين با روش هاى ديگرى ادامه يافت ؛ گو اين كه به علل و عوامل متعدّدى بى نتيجه ماند و گسترش تشيّع در جهان اسلام ـ بويژه در مراكز سياسى و علمى و بخصوص در بغداد ـ و روى كار آمدن نسل جديدى از محدّثان اهل سنّت ، به دگرگونى كلى در اين زمينه انجاميد و راه را براى فراهم آمدن مجموعه هاى ارزشمندى همچون فضايل اهل البيت ابن ابى حاتم رازى (متوفاى 240 ه) و فضايل امام على از احمد بن حنبل امام حنبليان (متوفاى 241 ه) و كتابى به همين نام از محدّث مشهور حافظ طبرانى (متوفاى 360 ه) و باز هم به همين نام از اخبارى مشهور ابن ابى الدنيا (متوفاى 281 ه) و ده ها نمونه ديگر از اين گونه مجموعه هاى حديثى هموار كرد .
آزادى هاى نسبى به وجود آمده در دوره هاى ميانى عبّاسيان و تشكيل دولت هاى شيعى و علوى و يا طرفدار آنان در بخش هايى از دار الاسلام ، عامل مهمّى در تدوين و ترويج و نشر كتاب هاى «فضايل امير المؤمنين عليه السلام» بود . از اين رو در قرن سوّم و چهارم هجرى فراهم آمدن بيشترين تعداد كتاب هاى فضايلِ متعلّق به اهل بيت عليهم السلام را با نام هاى گوناگونى شاهديم . هر نويسنده اى نيز به اقتضاى موضوع نوشته خود ، به فضايل آن حضرت پرداخته است ؛ برخى در ضمن سيره رسول اللّه صلى الله عليه و آله ، برخى در لابلاى وقايع و جنگ هاى صدر اسلام ، برخى در ضمن تفسير آيات قرآن ، برخى در ذيل آياتى كه در باره مناقب آن حضرت نازل شده و با عناوينى همچون «ما نزل من القرآن