إزالة الأوهام - صفحه 647

اشتباهاتى نيز ديده مى شود ۱ . اين اشتباهات انگشت شمار ، نسبت به چنين تأليف گسترده اى ، نه تنها از معايب بشمار نمى آيند ، بلكه دلالت بر دقت مؤلف در تأليف خود مى نمايند .
شايد گمان رود اين نسخه پيش نويس مؤلف بوده است بدو علت :
1 ـ عدم تنظيم الفبائى يا ترتيب خاص ديگر .
2 ـ صفحات سفيدى كه در لابلاى نسخه آمده است .
لكن نظم دقيق مطالبى كه گاه بيش از ده صفحه را در يك موضوع ، بخود اختصاص داده ، بدون خط خوردگى وحك و اصلاح ـ مگر در موارد اندك ـ ، اين نظر را رد مى نمايد ؛ وچنين بنظر مى رسد كه مؤلف در هر موضوع پس از انجام تحقيقات لازم ، آنها را در اوراقى مشابه بطور منظم مى نگاشته ، وبراى موضوعاتى كه احتمال مى داده مطالبى بعدا اضافه شود صفحه يا صفحاتى سفيد قرار مى داده است ، وگاه اضافات را در حاشيه يا بين سطرها ـ غالبا بخطى ريزتر ـ مى نگاشته ، ولى بهرحال موضوعات ومطالب ترتيب خاصى نداشته ، ومؤلف بنا داشته در آخر آنها را منظم نمايد كه عمرش كفاف نداده و پسر برادر مؤلف آنها را كنار هم چيده و فهرستى راهنما در آغاز آن نگاشته است .

1.در اينجا به چند مورد از خطاهايى كه در نسخه ملاحظه مى شود اشاره مى كنيم : ۱ ـ در صفحه ۱۰ گويد : نَسَبَه يَنْسِبُه بكسر السين من المضارع ، والصواب ضمها من باب طَلَبَ ، يقال : نَسَبه يَنْسُبه بضم الباء نسباً بفتح وسكون . صحيح : بضم السين . ۲ ـ در حاشيه صفحه ۵۲ مى گويد : ويدل على عدم اختصاص بالحيوان المحلل . صحيح : عدم اختصاصه . ۳ ـ در توضيح رصد حاكمى گويد : وكان عليه تعويل المسلمين مدة مديدا ثم أعيد بناء هذا المرصد . . صحيح : مدة مديدة . ۴ ـ در جايى ديگر مى گويد : كما أن للرواقين من الحكماء رأي سخيف أيضا . . صحيح : رأيا سخيفا .

صفحه از 650