۷۰۷۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مَنِ اجتَهَدَ رَأيَهُ في نَصيحَةِ العامَّةِ فلَهُ ما نَوى ، و قد قَضى ما علَيهِ . ^۱

(انظر) القضاء بين الناس : باب 3315 .

1432

استِعمالُ الرَّأي فِي الدِّينِ

۷۰۷۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :تَعمَلُ هذهِ الاُمّةُ بُرهَةً مِن كتابِ اللّهِ ، ثُمّ تَعمَلُ بُرهةً بِسُنَّةِ رسولِ اللّهِ ، ثُمّ تَعمَلُ بالرأيِ ، فإذا عَمِلُوا بالرأيِ فقد ضَلُّوا و أضَلُّوا . ^۲

۷۰۷۶.عنه صلى الله عليه و آله :مَن قالَ في الدِّينِ برأيِهِ فَقَدِ اتَّهَمَنِي . ^۳

۷۰۷۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن تَكَلَّمَ بالرَّأيِ فَقَدِ اتَّهَمَنِي في الدِّينِ . ^۴

۷۰۷۸.عنه صلى الله عليه و آله :لَم يَزَلْ أمرُ بَنِي إسرائيلَ مُعتَدِلاً حَتّى نَشَأَ فيهِمُ المُوَلَّدُونَ و أبناءُ سَبايا الاُمَمِ التي كانت بنو إسرائيلَ تَسبِيها ، فقالوا بالرأيِ فَضَلُّوا و أضَلُّوا . ^۵

۷۰۷۹.كنز العمّال :قالَ الإمامُ عليٌّ عليه السلام : ثلاثةٌ لا يُقبَلُ مَعهُنَّ عَمَلٌ : الشِّركُ ، و الكُفرُ ، و الرأيُ . قالوا : يا أميرَ المؤمنينَ : ما الرَّأْيُ ؟ قالَ : تَدَعُ كتابَ اللّهِ و سُنَّةَ رسولِهِ و تَعمَلُ بالرَّأيِ . ^۶

۷۰۷۴.امام على عليه السلام :هر كه انديشه خود را در راه خير خواهى و ارشاد مردم به كار گيرد ، پاداش نيّتش را بگيرد و وظيفه اش را انجام داده باشد .

1432

به كارگيرى انديشه در دين

۷۰۷۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اين امّت مدّت زمانى به كتاب خدا عمل مى كنند و سپس مدّتى به سنّت رسول خدا صلى الله عليه و آله و آن گاه مدّتى به رأى . پس هرگاه به رأى عمل كنند ، گمراه شوند و ديگران را نيز گمراه سازند .

۷۰۷۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه در دين به رأى خود سخن گويد، به من اتّهام زده است .

۷۰۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هركه به رأى سخن گويد ، مرا در دين متّهم كرده است .

۷۰۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنى اسرائيل پيوسته طريق اعتدال مى پيمودند ، تا آن كه دو رگه ها و فرزندان اقوام اسيرى كه بنى اسرائيل به اسارتشان مى گرفتند، در ميان ايشان رشد يافتند و به اظهار نظر [در دين ]پرداختند و بدين سان هم خود گمراه شدند و هم ديگران را گمراه كردند .

۷۰۷۹.كنز العمّال :امام على عليه السلام فرمود : با وجود سه چيز هيچ عملى پذيرفته نمى شود : شرك و كفر و رأى . عرض كردند : اى امير المؤمنين! مقصود از رأى چيست؟ فرمود : اين كه كتاب خدا و سنّت رسول او را بگذارى و به رأى عمل كنى .