شرح دعاي عرفه - صفحه 547

در مجمع البحرين مى گويد : «والعُدّة : ما أعددته لحوادث الدّهر من المال و السّلاح ونحو ذلك ؛ عُدّه ، چيزى است كه انسان براى پيشامدهاى روزگار ، مهيّا مى سازد از مال و اسلحه» .
اين شرح ، بر خلاف شرح هاى ديگر به جا مانده از اين دعا كه به مسائل عرفانى و گاه مسائل و برداشت هاى انقلابى از متن دعا پرداخته اند ، بيشتر شرحى قرآنى بر دعايى روايى است و جاى جاى ، شواهد ، نمونه ها و همانندى هاى كلمات را از آيات قرآن استخراج نموده است :
فأيّ نعمك يا إلهي اُحصي عددا وذكرا ؟
خداوندا ! كدام از نعمت هاى تو را مى توانم بشمارم؟ و يا مى توانم ياد كنم و به زبان آورم؟
نعمت هاى خداوند آن قدر فراوان است كه خداوند مى فرمايد : «و إن تعدّوا نعمة اللّه لا تحصوها» .۱«ولو أنّ ما في الأرض من شجرة أقلام والبحر يمدّه من بعد سبعة أبحر ما نفدت كلمات اللّه » .۲«قل لو كان البحر مدادا لكلمات ربّي لنفد البحر قبل أن تنفد كلمات ربّي ولو جئنا بمثله مددا» .۳
از آيات قرآن مجيد استفاده مى شود كه هر موجودى در حدّ وجودى خود ، نعمتى است و شمارش آن نعمت ها براى انسان ممكن نيست ؛ چون علم و دانش موقعى حاصل مى شود كه انسان ، تسلط و احاطه بر اشيا داشته باشد ، و چنين احاطه اى براى بشر غير ممكن است ، و بر فرض [ آن كه ] علم به موجودات پيدا كند . شماره آنها براى بشر ممكن نيست .
اميد كه اين اثر و ديگر آثار و آراى ارزشمند اين فقيه عالى مقدار ، روى تصحيح و تحقيق به خود ببيند و به چاپ برسد .

1.سوره ابراهيم ، آيه ۳۴ ؛ سوره نحل ، آيه ۱۸ .

2.سوره لقمان ، آيه ۲۷ .

3.سوره كهف ، آيه ۱۰۹ .

صفحه از 548