قاعده زرين در حديث و اخلاق - صفحه 11

آن تقريبا در همه نظام هاى اخلاقى، موجود بوده است. حضرت عيسى به پيروان خود تعليم مى داد:
حكم مكنيد تا بر شما حكم نشود. زيرا بدان طريقى كه حكم كنيد بر شما نيز حكم خواهد شد و بدان پيمانه كه پيماييد براى شما خواهند پيمود. ۱
به گفته وى اين قاعده بيانگر گوهر تعاليم انبيا است و:
آنچه خواهيد كه مردم به شما كنند، شما نيز بديشان همچنان كنيد؛ زيرا اين است تورات و صحف انبيا. ۲
انجيل به روايت لوقا نيز همين قاعده را به مثابه سلوكى عام براى رفتار از حضرت نقل مى كند و تأكيد مى كند:
به همان پيمانه اى كه مى پيماييد، براى شما پيموده خواهد شد. ۳
هنگامى كه فريسيان از سر امتحان از حضرت پرسيدند كه كدام حكم در شريعت مهم تر است، ايشان در پاسخ به دو حكم اشاره كرد:
اين كه خداوند خداى خود را به همه دل و تمامى نفس و تمامى فكر خود محبت نما. اين است حكم اول و اعظم. و دوم مثل آن است، يعنى همسايه خود را مثل خود محبت نما. بدين دو حكم، تمام تورات و صحف انبيا متعلق است. ۴
زمانى كسى از سر امتحان پرسيد:
اى استاد، چه كنم تا وارث حيات جاودانى گردم؟
حضرت عيسى در پاسخ به همين دو حكم اشاره نمود. ۵ همچنين داستان فريسيانى كه مى خواستند زن تن فروشى را سنگسار كنند و حكم ايشان: «هر كه از شما گناه ندارد، اول بر او سنگ اندازد»، ۶ در واقع كاربست همين قاعده است.
قاعده زرين تنها در ميان اديان چنين مكانتى ندارد، بلكه نظام هاى اخلاقى معاصر نيز آن را به گونه اى مبناى كار خود قرار داده اند. تا قرن هيجدهم ميلادى، اين مسأله مسلم بود كه اخلاق با دين پيوند دارد، و حتى از نظر كسانى اخلاق مبتنى بر تعاليم الهى بود و مستقل از آن معنايى نداشت و ناممكن مى نمود. ليكن زان پس كوشش هايى صورت گرفت تا اخلاق از دين مستقل گردد و بر بنيادى جز تعاليم وحيانى نهاده شود و بدين ترتيب، نظام هاى جديد اخلاقى پديدار شدند. حاصل اين گرايش عمدتا دو نظام اخلاقى بزرگ در غرب است كه هنوز در زندگى اجتماعى مردم حضور دارند؛

1.انجيل متى، باب ۷، آيه ۱ ـ ۳، در كتاب مقدس، ص۱۰۹۳.

2.همان، آيه ۱۲.

3.انجيل لوقا، باب ۶، آيه ۳۸، در كتاب مقدس، ص۱۱۷۷.

4.انجيل متى، باب ۲۲، آيات ۳۸ ـ ۴۰، در كتاب مقدس، ص ۱۱۲۰.

5.انجيل لوقا، باب ۱۰، آيات۲۵ ـ ۲۹.

6.انجيل يوحنا، باب ۸، آيه ۸، در كتاب مقدس، ص۱۲۲۹.

صفحه از 30