قاعده زرين در حديث و اخلاق - صفحه 19

همچنين امام باقر عليه السلام در تفسير آيه شريفه «قُولُواْ لِلنَّاسِ حُسْنًا» مى فرمايد:
به مردم بهتر از آنچه را كه انتظار شنيدنش داريد، بگوييد. ۱

9. استناد به حديث به مثابه ملاكى براى رفتار با اهل سنت

گاه اين قاعده ملاك رفتار با اهل سنت معرفى مى شود و معصوم با استناد به آن شيعيان را مكلف به رفتار خاصى در قبال اهل سنت مى كند؛ براى مثال حضرت امام صادق، مى فرمايد:
وَ اشْهَدُوا الْجَنَائِزَ وَ عُودُوا الْمَرْضَى وَ احْضُرُوا مَعَ قَوْمِكُمْ فِى مَسَاجِدِهِمْ لِلصَّلَوةِ أَ مَا يَسْتَحْيِى الرَّجُلُ مِنْكُمْ أَنْ يَعْرِفَ جَارُهُ حَقَّهُ وَ لَا يَعْرِفَ حَقَّ جَارِهِ؛۲در تشييع جنازه ها شركت و بيماران را عيادت كنيد و با قوم خود در مساجدشان براى نماز حاضر شويد. آيا كسى از شما شرم نمى كند كه همسايه اش حق او را به جاى مى آورد، ليكن او حق همسايه را به جاى نمى آورد؟
همين حديث با اندك تفاوتى در جاى ديگرى همراه با تعبير «و احبوا للناس ما تحبون لانفسكم؛ آنچه را براى خود دوست داريد، براى مردم دوست داشته باشيد»، آمده است. ۳

10. اشاره به قاعده به مثابه معيار بازشناسى حديث صحيح از ساختگى

با توجه به تأكيد معصومان بر قاعده زرين و عمل به آن، مى توان از آن به مثابه معيارى براى بازشناسى احاديث صحيح از جعلى سود جست و صحت هر حديثى را كه با اين قاعده ناسازگار است، مورد ترديد قرار داد و اين كارى است كه امام رضا، به ما آموخته است. ابراهيم بن ابى محمود از حضرت رضا عليه السلام مى پرسد: رواياتى در فضيلت امير مؤمنان و اهل بيت وجود دارد كه راويان آنها از مخالفان اهل بيت هستند و مشابه اين احاديث در ميان شيعه ديده نمى شود، تكليف ما در برابر اين احاديث چيست؟ امام پاسخ مى دهد:
مخالفان ما سه دسته حديث درباره ما جعل كرده اند: احاديث غلوآميز، احاديث كاهنده از ارج ما و احاديث متضمن دشنام به دشمنان ما از زبان ما.۴
سپس حضرت كاركرد هر يك از آنها بر مى شمارد و مى گويد:
و اذا سمعوا مثالب اعدائنا باسمائهم ثلبونا باسمائنا و قد قال اللّه عز و جل:«وَلَا تَسُبُّواْ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّواْ اللَّهَ عَدْوَما بِغَيْرِ عِلْمٍ».۵
استدلال امام در اين جا براى نشان دادن جعلى بودن احاديثى كه در آنها معصومان مخالفان خود

1.همان، ص۱۶۵.

2.همان، ج۸ ، ص۱۴۶.

3.همان، ج۲، ص۶۳۵ .

4.عيون اخبار الرضا، ج۱، ص۳۰۴.

5.سوره انعام، آيه ۱۰۸.

صفحه از 30