سخن به ميان آورده است، «حديث بساط» يا «غمام» است. اين خبر علاوه بر كتب روايى شيعه نظير غايه المرام بحرانى، بحار الانوار علامه مجلسى، سعد السعود سيد ابن طاووس، در منابع عامه نيز هم چون الكشف و البيان ثعلبى، مناقب امير المومنين عليه السلام ابن مغازلى ۱ و ينابيع المودة قندوزى حنفى نقل گرديده است.
هرچند متن و طرق نقل روايت مذكور در منابع يادشده مختلف است، اما در همه متون وارده از كرامتى شگفت از امير المؤمنين عليه السلام سخن به ميان آمده كه خلاصه آن عبارت است از اين كه اميرالمومنين عليه السلام و نفراتى چند، به امر آن حضرت بر دو پاره ابر قرار مى گيرند و به آسمان سفر مى كنند و به مشاهده شگفتى هاى موجود در آسمان مى پردازند.
بى گمان امير المومنين عليه السلام «داراى جايگاهى بس ارجمند» و «صاحب كرامات» است، ۲ اما متاسفانه حديث مزبور در تمامى طرق نقل، داراى ضعف سند است، بدين معنى كه يا راويان متروك الحديث، ضعيف و مجهول الحال در سلسله نقل ديده مى شود، يا به شيوه مرسل و بدون ذكر نام روايان نقل گرديده است و اين عوامل، اعتبار و استوارى روايت را مخدوش مى سازد.
بر اين اساس، وصف كوه قاف و بيان برخى ويژگى هاى آن نيز كه ضمن خبر بساط آمده است، ۳ به دليل ضعف سلسله سند، از اعتبارى برخوردار نيست. به علاوه، اين اوصاف تنها در نقل برخى طرق روايات موجود است و طرق ديگرى كه حديث را نقل كرده اند، اوصاف مذكور را نياورده اند و اضطراب در متن يك خبر، از اسباب ضعف آن است.
يادآورى اين نكته نيز لازم مى نمايد كه روايت مزبور به لحاظ مضمون از احاديث غريب است و علامه مجلسى در داورى خويش نسبت به اين روايت، چنين نگاشته است:
هذا خبر غريب لم نره فى الاصول التى عندنا و لا نردها و نرد علمها اليهم عليهم السلام ؛اين روايتى شگفت است كه ما آن را در مجموعه اصولى كه نزد ماست، نيافتيم؛ هرچند آن را رد نمى كنيم و فهم آن را به امامان عليه السلام وا مى گذاريم.۴
5 . از حضرت امير عليه السلام روايت شده است كه در ضمن روايتى فرمود: ... من كوه قاف هستم. ۵
آن چه بيان گرديد، فرازى از خطبه «البيان» است كه در كتب روايى، به سه طريق با متون مختلف ذكر گرديده است. بررسى سندى اين خطبه نشان مى دهد كه هيچ يك از طرق نقل آن، قابل اعتماد نيست؛ زيرا متن روايت تصريح بر ايراد اين خطبه در دوران خلافت حضرت امير عليه السلام دارد، اما
1.برخى منابع روايى گذشته، از وجود اين روايت در اين دو كتاب خبر داده اند، اما امروزه اين روايات در اين كتب مشاهده نمى گردد.
2.الاعتقادات فى مذهب الامامية، ص۶۸ ـ ۷۰؛ تصحيح اعتقادات الامامية، ص۹۳ ـ ۹۶.
3.مدينة المعاجز، ج۱، ص ۵۵۴؛ بحار الانوار، ج ۲۷، ص ۳۷۰؛ مجمع النورين، ص ۲۱۸؛ المختصر، ص ۷۱؛ المناقب، ج۲، ص۱۶۲؛ حديقة الشيعة، ص۳۸۵.
4.بحار الانوار، ج۲۷، ص۴۰.
5.ينابيع المودة، ج ۳، ص ۲۰۷؛ الزام الناصب، ج۲، ص ۲۰۶.
