در سند دوم ۱ احمد بن هلال قرار دارد كه صاحب كتاب النوادر ۲ است. نكته جالب اين است كه احمد بن هلال (180 ـ 267) به هنگام نقل آن گويد اين حديث را 56 سال قبل شنيدم. بر اساس تاريخ وفاتش، احمد بن هلال اين حديث را حدود پنجاه سال قبل از تولد صاحب الامر (عج) شنيده است.
قسمت اول متن اين حديث را نعمانى با چهار سند ديگر و متن هايى بسيار مشابه نقل مى كند. ۳ يكى از آنها را از كلينى روايت مى كند. ۴ كلينى در الكافى علاوه بر اين سند، عين حديث را با سند ديگرى نيز آورده است. ۵
ب. عبدالعظيم بن عبداللّه الحسنى از امام جواد عليه السلام روايت مى كند كه حضرت فرمودند:
هنگامى كه فرزندم على بميرد، چراغى بعد از او آشكار مى شود. سپس مخفى مى شود. واى بر شك كننده و خوشا به حال غريبى كه با دينش فرار مى كند. سپس بعد از آن حوادثى پديد مى آيد كه مو را سپيد مى كند و پايداران در دين متزلزل مى شوند.۶
ج. ابوبصير از امام صادق عليه السلام نقل مى كند كه حضرت فرمودند:
چاره اى براى صاحب اين امر از غيبتى نيست.
نعمانى اين حديث را از كلينى روايت مى كند. ۷ ابوالصلاح حلبى (م 447 ق) نيز آن را آورده است. ۸
د. محمد بن مسلم از امام صادق عليه السلام شنيد كه مى فرمودند:
اگر به شما خبر غيبت صاحبتان رسيد، غيبت را انكار نكنيد.
نعمانى حديث را با دو سند از كلينى روايت مى كند. ۹ شيخ طوسى نيز آن را با سند خود از ابوبصير روايت مى كند. ۱۰
سخن از غيبت صاحب الامر (عج) براى رفع بدفهمى هاى اعتقادى، سياسى
الف. عبداللّه بن عطاء مكى به امام باقر عليه السلام مى گويد:
همانا شيعه شما در عراق فراوان اند و به خدا قسم در خاندانت همانندى براى شما نيست؛ پس
1.الغيبة، ص۱۶۷، ح۶ ؛ الكافى، ج۱، ص۳۴۲، ح۲۹.
2.رجال النجاشى، ص۸۳ .
3.الغيبة، ص۱۷۶، ح۱۹ ـ ۲۰.
4.همان، ص۱۷۷، ح۲۱؛ الكافى، ج۱، ص۳۳۸، ح۹.
5.الكافى، ج۱، ص۳۴۰، ح۱۸.
6.الغيبة، ص۱۸۶، ح۳۷.
7.همان، ص۱۸۸، ح۴۱؛ الكافى، ج۱، ص۳۴۰، ح۱۶.
8.تقريب المعارف، ص۱۹۰.
9.الغيبة، ص ۱۸۸، ح۴۲؛ الكافى، ج۱، ص۳۴۰، ح۱۵.
10.الغيبة (طوسى)، ص۱۶۰.
