دغدغه‏هاي ترجمه متون ديني - صفحه 301

متون دينى هم جايگاهى شايسته و سزامند پديد آورد؟ اكنون كه هم در حوزه پژوهش و هم در حوزه ترجمه دين، خيز بزرگى برداشته شده، بايد با دقت، آسيب شناسى، حزم و احتياط و در عين حال، با شتاب لازم و حركت عالمانه و درخور شأن و جايگاه متون دينى، براى آن برنامه ريزى كرد و آن را هر روز بهتر كرد و آن را به جايگاه شايسته خود رساند.
اين نشست مى تواند سرآغاز جريانى سودمند در امر ترجمه متون دينى باشد و گام هاى بلند و تأثيرگذارى بردارد. دارالحديث افتخار دارد كه اين گام نخست را برداشته و در انتظار گام هاى ديگر است كه از سوى اهالى ترجمه دين بايد برداشته شود. هدف اين نشست، آشنايى با هم قلمان، اطلاع از روند ترجمه دين، و پاره اى از مشكلات آن، اولويت ها، نيازها، و چگونگى ترجمه متون دينى است. در چنين نشستى، برآنيم تا بحث هاى نظرى و پيرامونى ترجمه را به بحث بگذاريم و با افق هاى جديدى آشنا شويم و با همدلى و همراهى، گامى به پيش برداريم تا با تصحيح روند ترجمه متون دينى و يافتن هويتى مستقل، بتوانيم با اتقان و اطمينان، نصوص دينى را به خوانندگان آن ارائه كنيم.
سپس استاد احمد شهدادى، پژوهشگر و مترجم، با موضوع «آسيب شناسى ترجمه دينى» به ايراد سخن پرداخت. وى نخست، تعريفى از ترجمه به دست داد و در ادامه به دو آفت اساسى گريبانگير مترجمان پرداخت. گزيده سخنان وى بدين شرح است:

تعريف ترجمه

موضوع سخن آسيب شناسى ترجمه دينى است. يكى از مباحث اساسى در ترجمه، ابعاد نظرى آن است. در اين ميان، تعريف ترجمه نيز مهم است. از فرايند ترجمه تعريف هاى بسيار كرده اند، اما در اين جا به تعريف «نايدا» اشاره مى كنيم كه از متخصصان فن ترجمه است. از نظرگاه وى، ترجمه، باز توليد نزديك ترين و طبيعى ترين معادل پيام زبان مبدأ به زبان مقصد است. اين انتقال از دو جنبه صورت مى گيرد: نخست از جنبه معنا و سپس از جنبه سبك. در ترجمه هم بايد معناى متن مبدأ را انتقال داد و هم بايد سبك آن را حفظ كرد. البته مثلاً در متون ادبى سبك اهميت فراوان دارد. سبك تابع زمان و مكان است.
نكته ديگرى كه در اين جا مطرح است، يك سؤال مهم است: آيا هر متن فقط يك ترجمه دارد؟ واقعا چنين نيست كه هر متنى فقط و فقط يك ترجمه داشته باشد و يك ترجمه بتواند ترجمه نهايى و دايمى آن باشد. متون قابليت ترجمه پذيرى متعدد دارند، ولى برخى متون دامنه تغيير و ترجمه پذيرى افزون ترى دارند. در مورد متون دينى اين امر اهميت مضاعف مى يابد.
در اين جا به دو نوع آفت اساسى كه گريبانگير مترجمان، بويژه مترجمان نوپا و نوقلم، مى شود اشاره مى كنيم. البته اين دو آفت متأسفانه گاهى در كار مترجمان پرسابقه نيز راه مى يابد.

صفحه از 302