۰.«بكير بن عبيداللّه» از «ابو عثمان البجلى» ـ كه چهل سال مؤذن بوده است ـ مى شنود كه مى گويد:شنيدم كه على(ع) در روز جنگ جمل اين آيه را مى خواند: وان نكثوا أيمانهم من بعد عهدهم وطعنوا فى دينكم فقاتلوا ائمة الكفر انهم لاايمان لهم لعلّهم ينتهون. سپس به هنگام قرائت، قسم ياد كرد كه با گروه مورد اشاره اين آيه تا آن روز جنگى رخ نداده است. بكير مى گويد: اين گفته را از امام باقر(ع) پرسيدم: فرمود: شيخ [ابوعثمان البجلى] راست مى گويد؛ على(ع) اين گونه گفت، همين گونه بود. ^۱

عرضه حديث بر امام باقر(ع) نمونه هاى ديگرى هم دارد كه در بخش «انگيزه هاى عرضه» بدانها اشاره مى شود.

6 ـ عرضه حديث بر امام صادق(ع)

عرضه مجموعه هاى متعدد روايى و احاديث متفاوت فراوان بر امام صادق(ع) نشانگر تشديد اين جريان در عصر امام جعفر صادق(ع) است. با نگاهى به كشمكشهاى سياسى و فرقه اى اين دوره حسّاس تاريخى مى توان راز تعميق و تشديد عرضه را در اين دوره يافت؛ دوره اى كه هويت تشيع، تثبيت شد و شيعه جعفرى از شيعه زيدى، بترى و فرقه هاى مختلف ديگر تمايز يافت. اصحاب و راويان تربيت يافته در اين مكتب به عنوان شاخصهايى براى محك زدن درستى هر آنچه به شيعه و امامان او نسبت داده مى شد، مطرح شدند و آنان نيز با عرضه مجموعه هاى حديثى نوشته و يا نقل شده، خود، امنيت ميراث شيعى را تضمين كردند. ^۲