اصحاب اجماع(1) - صفحه 60

تعداد اصحاب اجماع

در تعداد اصحاب اجماع بين دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. مشهور دانشمندان آنها را هيجده تن دانسته اند كه شش تن آنها از اصحاب امام باقر و امام صادق(ع) اند و شش تن ديگر تنها از اصحاب امام صادق(ع) هستند و شش تن باقيمانده از اصحاب امام كاظم و امام رضا(ع) محسوب مى شوند. ۱
شمارى از اين دانشمندان امين امام عصر خود بوده اند و سمت وكالت امام(ع) را نيز به عهده داشته اند و علاوه بر وثاقت، فقيه نيز بوده اند.
در كتب معتبر به روايات فراوانى برمى خوريم كه در آنها امامان بزرگوار(ع) به مدح و منقبت اصحاب اجماع پرداخته اند. اسامى ايشان را نقل مى كنيم:
زرارة بن اعين شيبانى
محمّد بن مسلم
فضيل بن يسار
يزيد بن معاويه عجلى
ابو بصير

1.ابن داود بر اين هيجده تن حمدان بن احمد را نيز افزوده است. (رجال ابن داود، ص۱۳۳) ولى در نسخه هاى رجال الكشّى، چنين كسى ديده نشده است. علامه نورى احتمال داده است كه در نسخه اصلى رجال الكشّى چنين كسى وجود داشته است. همچنين درباره دو تن از اين هيجده نفر هم اختلاف وجود دارد: يكى ابوبصير اسدى است كه برخى به جاى او ابوبصير مرادى را ذكر مى كنند، و ديگرى حسن بن محبوب است كه به جاى او فضالة بن ايّوب گذاشته مى شود. علامه نورى دايره اصحاب اجماع را وسيع دانسته و بعد از جمع بين اقوال تعدادشان را به بيست ودو نفر رسانده است؛ (قواعد الحديث، ص۴۰ به نقل از مستدرك، ج۲، ص۷۵۷). مرحوم حجةالاسلام تعداد اصحاب اجماع را شانزده نفر ذكر كرده است؛ نك: رسالة في تحقيق حال ابان بن عثمان. براى اطلاعات بيشتر رجوع كنيد به: اختيار معرفة الرجال، ص۲۳۸، ۳۷۵، ۵۵۶؛ رجال ابن داود، ص۳۸۴

صفحه از 79