بودند.» ۱
سه: «فقيهان اصحاب حضرت كاظم و حضرت رضا(ع) كه علماى اماميّه بر تصحيح و تصديق رواياتشان و علم و فقاهتشان متّفقند، شش تن ديگرند: يونس بن عبدالرحمان، صفوان بن يحيى، حسن بن محبوب، محمد بن ابى عمير، عبدالله بن مغيره و احمد بن محمد بن ابى نصر، بعضى از دانشمندان دينى به جاى حسن بن محبوب، حسن بن على بن فضّال و يا فضالة بن ايوب را مطرح كرده اند. برخى هم به جاى فضالة بن ايوب، عثمان بن عيسى را ياد كرده اند. يونس بن عبدالرحمان و صفوان بن يحيى افقه اين دسته است.» ۲
دلالت كلام كشّى
كلام علامه كشّى مجمل است و در تفسير آن اختلاف شده است، امّا ظاهر كلام او اين است كه منظور از ماى موصول در مايصحّ عنه مروى است نه روايت؛ لذا اخبارى كه در سلسله سند آنها نام يكى از اين جمع آمده باشد اگر سند روايت تا يكى از آنان، موثّق و معتمد باشد ملاحظه حال راويان ديگر كه از ميان ايشان و معصوم(ع) هستند ضرورت ندارد؛ زيرا اين گروه به دليل دقّت، احتياط و صداقتى كه دارند از نقل روايات ناصحيح بشدّت پرهيز دارند.
طبق اين ديدگاه خبر صحيح، خبرى خواهد بود كه محفوف به قراين داخلى و يا خارجى باشد كه گواه صدق آن است اگرچه سند آن ضعيف باشد. ۳
علامه مامقانى اين برداشت را به بزرگانى چون شيخ بهايى، شهيد، شيخ محمد امين
1.اختيار معرفة الرجال، ص۳۷۵، شماره ۷۰۵
2.همان، ص۵۵۶، شماره ۱۰۵۰
3.بنگريد به: بحوث فى علم الرجال، محمد آصف محسنى، ص۱۱۷. متاخران، خبر صحيح را به گونه اى ديگر تعريف كرده اند. آنان حديثى را صحيح مى دانند كه علاوه بر اتصال سند، راويان آن هم عادل، ضابط و شيعه اثنى عشرى باشند.
