قَدْ نَهَانِيَ اللَّهُ تَعَالَى أَنْ أُلْقِيَ بِيَدِي التَّهْلُكَةَ ، فَإِنْ كَانَ الْأَمْرُ عَلَى هَذَا فَافْعَلْ مَا بَدَا لَكَ وَ أَنَا أَقْبَلُ ذَلِكَ عَلَى أَنِّي لَا أُوَلِّي أَحَداً وَ لَا أَعْزِلُ أَحَداً وَ لَا أَنْقُضُ رَسْماً وَ لَا سُنَّةً وَ أَكُونُ فِي الْأَمْرِ مِنْ بَعِيدٍ مُشِيراً .^۱
خداوند، مرا از اين كه خود را به هلاكت اندازم، نهى فرموده است . اگر اراده بر اين قرار گرفته است ، هر كار كه به نظرت رسيده، انجام ده. من آن را مى‏پذيرم ، به شرط آن كه در عزل و نصب احدى ، دخالت نكنم و رسمى را تغيير ندهم و شيوه‏هاى پيشين را دگرگون نسازم و از دور ، مشاور و راه‏نما باشم.
اين شروط، يعنى چشم‏پوشى از تمام اختيارات حكومتى و اين گونه سخن گفتن، خود دليلى بر الزام و ناچار بودن در پذيرش ولايت‏عهدى است.
مأمون ، شروط امام عليه السلام را پذيرفت و ايشان را به ولى‏عهدى و جانشينى خويش، معرّفى كرد و در يك روز ، چند دستور صادر نمود. نخست ، فرمان داد تا به شكرانه اين رُخداد مهم، به هر يك از لشكريان، حقوق يك سال را يك‏جا پرداخت كنند . سپس دستور داد تا خبر انتصاب امام عليه السلام را به تمام استانداران و مسلمانان ديگر شهرهاى بلاد اسلامى ، ابلاغ نمايند. همچنين با عنوان «رضا» به نام ايشان ، سكّه ضرب كرد. فرمان ديگرى كه در همان روز صادر شد ، اين بود كه به مردم امر كرد كه لباس سياه را - كه شعار عبّاسيان بود - از تن بيرون كنند و به جاى آن ، لباس سبز در بر كنند.^۲
دسته سوم، رواياتى كه حاكى از ملتزم بودن امام عليه السلام به رعايت شروط پذيرش ولايت‏عهدى هستند . روند عدم دخالت امام عليه السلام در امور حكومتى، عدم استقرار در