قصر و عدم پاى‏بندى به شئون حكومتى، از منصب ولايت‏عهدى، تنها نامى بيش باقى نگذاشت.
از پذيرش ولايت عهدى به وسيله امام عليه السلام چيزى نگذشته بود كه خليفه از امام عليه السلام خواست تا نماز عيد قربان‏^۱ را اقامه كند. امام عليه السلام شروط هنگام پذيرش را به خليفه گوشزد كرد و عذر آورد. اصرار خليفه ، سبب شد كه امام عليه السلام به شيوه پيامبر خدا صلى اللّه عليه و آله و نه حاكمان، براى نماز به سمت مصلّا روانه شود. گزارش شيوه حركت پيامبرگونه امام عليه السلام به خليفه ، سبب شد تا مأمون، ايشان را از اقامه نماز ، باز دارد.^۲
در موارد ديگرى نيز مأمون از امام عليه السلام كمك مى‏خواهد ؛ ولى امام رضا عليه السلام به او شرايط هنگام پذيرش ولايت‏عهدى را يادآور شده ، از همكارى با حكومت عبّاسى سر باز مى‏زند. براى نمونه، خليفه از ايشان ، معرّفى فردى مطمئن را براى فرماندارى منطقه‏اى آشوب‏زده مى‏خواهد و امام عليه السلام چنين پاسخ مى‏دهد :
من به شرطى در امر ولايت‏عهدى وارد شدم كه امر و نهى و عزل و نصب نكنم تا اين كه خداوند ، مرا پيش از تو از اين دنياى فانى ببرد.^۳
همچنين پس از آن كه فضل بن سهل از دنيا مى‏رود، مأمون به امام عليه السلام مى‏گويد:
اينك زمان نياز من به توست ، اى ابوالحسن! پس به كار بنگر و يارى‏ام ده .
ولى امام رضا عليه السلام همچنان امتناع نموده ، مى‏فرمايد:
تدبير به عهده توست ، اى فرمان‏رواى مؤمنان! و وظيفه ما دعا كردن .^۴
بدين سان ، امام عليه السلام ، مأمون را در رسيدن به اهداف سياسى خود در اين اقدام ، ناكام گذاشت.