ولايت‏عهدى ، سبب شد كه هدف مأمون در قداست‏زدايى از امام عليه‏السلام ناكام بمانَد. او در همان ماه نخست كه امام عليه السلام را براى اقامه نماز عيد به مصلّا دعوت كرد، دريافت كه جايگاه امام عليه السلام با پذيرش ولايت‏عهدى، هيچ لطمه‏اى نخورده است و اين جايگاه خلافت مأمون است كه لكّه‏دار و تضعيف شده است.
بعيد نيست كه «انگيزه خليفه نيز اساساً حذف تدريجى شيعه و از بين بردن تشيّع بوده باشد. البته بايد توجّه داشت مأمون از دعوت امام رضا عليه السلام به خراسان ، چند هدف را دنبال مى‏كرد ؛ ولى مهم‏ترين هدف وى ، تبديل صحنه مبارزات حادّ انقلابى شيعيان به عرصه فعّاليت سياسى آرام و بى‏خطر بود ؛ چه اين كه مبارزات شيعيان در پوشش تقيّه، تمام ناشدنى بود و اين مبارزات، همواره با دو ويژگى بسيار مؤثّر همراه بود كه به خلافت، لطمه مى‏زد: نخست، مظلوميت و دوم، قداست.
مأمون، مى‏خواست يك‏باره آن خفا و استتار را از اين جمع مبارز بگيرد و امام عليه السلام را از ميدان مبارزه انقلابى، به ميدان سياست بكشانَد و بدين وسيله ، كارآيى نهضت تشيع را كه بر اثر همان استتار و اختفا ، روز به روز افزايش يافته بود ، به صفر برساند. با اين كار ، او آن دو ويژگى مؤثّر را نيز از علويان گرفته بود ؛ زيرا جمعى كه رهبرشان ، فرد ممتاز دستگاه خلافت باشد ، نه مظلوم است و نه آن چنان مقدّس».^۱
البته اين فراخوانى امام عليه السلام به مرو ، براى مأمون، اين فايده را داشت كه امام رضا عليه السلام را تحت نظر داشته باشد و رفت و آمد شيعيان را كنترل كند و بزرگان شيعه را بهتر شناسايى و رصد نمايد، ولى او هرگز نتوانست با اين اقدام سياسى، به جايگاه امامت شيعه، صدمه‏اى بزند.
بنا بر آنچه گذشت، هدف مأمون، هدفى كاملاً سياسى بود. او قصد داشت با تخريب جايگاه امام رضا عليه السلام با عنوان جانشين حقيقى پيامبر صلى اللّه عليه و آله و تقويت حكومت عبّاسى، به مقاصد سياسى خويش دست يابد.