كند. آنان بر اين باورند كه خليفه از ابتدا تا به آخر با نيّت صادقانه، على بن موسى الرضا عليه السلام را به ولى‏عهدى انتخاب كرده بود و ايشان با مرگ طبيعى از دنيا رفت. ابن خلدون، ذهبى و ابن اثير را مى‏توان از طرفداران اين نظريه دانست.¹
مؤيّد اين نظريه ، ظاهر برخى از سخنانى است كه مأمون در بعضى از جلسات ، گفته است . براى نمونه مأمون در دو جلسه متفاوت مى‏گويد:
اى فرزند پيامبر خدا! من از دانش و فضل و زهد و پارسايى و بندگى‏ات آگاهم ، و تو را از خود به خلافت سزاوارتر مى‏دانم .²
و كسى را نديدم كه از ابوالحسن رضا عليه السلام به اين امر خلافت سزاوارتر باشد؛ از اين رو او را ولى عهد كردم .³
همچنين ، بنا بر گزارش طبرى، در نامه حسن بن سهل ، اين گونه آمده است:
مأمون ، على بن موسى را ولىّ عهد خود قرار داد ؛ چون به عبّاسيان و علويان نگريست و كسى را برتر و داناتر و پارساتر از او نيافت و او را رضاى آل محمّد ناميد و به او فرمان داد كه لباس سياه را دور بينداز و سبز بپوشد .⁴
در نامه‏اى از فضل بن سهل به امام رضا عليه السلام نيز به اين نكته تصريح شده است:
اين نوشته‏اى از سر عزم و جدّيت از فرمان‏رواى مؤمنان ، عبد اللَّه امام ، مأمون و نيز از سوى من است تا آنچه به ستم از تو برده شده، به تو باز گردد و حقوقت در دستانت تثبيت شود و دست غير از آن كوتاه گردد و به همان گونه كه از خداى آگاه بر آن خواسته‏ام تا بِدان، سعادتمندترين انسان در جهان و نزد خدا از رستگاران و