محمّد ، در پشت توست و كاش او را درك مى‏كردم . او همنام امير مؤمنان على عليه السلام است.
اگر چه آغاز امامت امام رضا عليه السلام با چالش انحراف واقفيه هم زمان بود؛ ولى جايگاه علمى امام عليه السلام آن‏چنان تابناك بود كه حتّى مخالفان نيز در برابر دانش ايشان، متواضع بودند. به بيانِ شيخ مفيد ، برترى امام رضا عليه السلام پس از پدرش، بر برادرانش و سايرين، روشن بود، بويژه در ظهور دانش، بردبارى، تقوا و اجتهادش ، عامّه و خاصّه بر برترى وى بر ديگران ، هم‏داستان بوده‏اند.¹
امام صادق عليه السلام پيش از ولادت على بن موسى الرضا عليه السلام از ايشان با عناوينى چون «غَوْثَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ غِيَاثَهَا وَ عَلَمَهَا وَ نُورَهَا وَ فَضْلَهَا وَ حِكْمَتَهَا خَيْرُ مَوْلُودٍ ؛ فريادرسِ اين امّت و ياور و عَلَم و نور و فضيلت و حكمت آن ، كه بهترين مولود و بهترين كودك است»² تعبير كرده بودند. اين پيشگويى امام صادق عليه السلام نيك به وقوع پيوست تا جايى كه مأمون، بارها از دانش امام عليه السلام تعريف مى‏كرد و او را اعلمِ علماى دنيا در علوم مختلف مى‏دانست. ³وزير مأمون حسن بن سهل(م 215ق) نيز - كه خود عالمى شناخته شده بود - در نامه‏اى كه طبرى آن را گزارش كرده ، به برترى علمى امام عليه السلام بر همگان ، اذعان دارد. او در اين نامه نوشته است : «مأمون ، على بن موسى را ولىّ عهد پس از خودش منصوب نمود، چه اين كه وى به عالمان بنى عبّاس و بنى على نظر كرد و فردى را برتر، خداترس‏تر و دانشمندتر از او نيافت».⁴
روزى مأمون با امام هشتم ، در باره تفاسير برخى آيات مورد اختلاف ، بحث مى‏كرد. پس از جلسه از محمّد پسر امام صادق عليه السلام - كه او نيز در جلسه حاضر بود -