6 ـ 1 . ترس

ترس ، يكى از انگيزه هاى ترك امر به معروف و نهى از منكر است. ^۱ خداوند شخص را در روز قيامت نگه مى دارد و به او مى گويد : وقتى چنين و چنان (عملى) را ديدى ، چه چيز مانع تو شد كه درباره آن سخن بگويى؟ شخص مى گويد : خدايا ترسيدم . خداوند مى گويد : من سزاوارتر بودم كه از من بترسى .
در اين روايت ، به انگيزه ترس در ترك امر به معروف و نهى از منكر تصريح شده است .
در مواردى ، مورد ترس نيز مشخص شده است ؛ مانند ترس از فشارهاى اقتصادى يا ترس از ناامنى . امام صادق عليه السلام فرمود : «اى مردم! بر رعايت ارزش ها و هنجارهاى دينى تأكيد ، و از ضد ارزش ها و نابهنجارى هاى دينى جلوگيرى كنيد ؛ زيرا امر به معروف و نهى از منكر ، مگر را زودرس نمى كند و روزى را دور نمى سازد». ^۲
ترس از فرا رسيدن زود هنگام مرگ و دور شدن روزى به عنوان انگيزه هاى ترك امر به معروف و نهى از منكر ، آن قدر فراگير بوده كه در روايات معصومان ، در مورد آن هشدار داده شده است .
همين ترس ، به عنوان انگيزه ترك امر به معروف و نهى از منكر در روايات مربوط به تقيه (حفظ و استمرار مخفيانه خرده فرهنگ مؤمنان) و نيز روايات مربوط به تعيين شرايط وجوب امر به معروف و نهى از منكر مطرح شده است . در چنين مواردى ، ترك امر و نهى براساس ترس ، ناپسند نيست ، بلكه در مواردى به آن فرمان هم داده شده است.
امام صادق عليه السلام مى فرمايد : «امر به معروف و نهى از منكر ، بر شخصى واجب است كه توان آن را داشته باشد و بر جان خويش و جان يارانش نترسد». ^۳