1 ـ 1 ـ 1 . انگيزه هاى طبيعى و اكتسابى

روان شناسان ، انگيزه هاى انسان ها را به دو بخش تقسيم كرده اند؛ طبيعى و اكتسابى . انگيزه هايى كه به علت وضع طبيعى انسان وجود دارند ـ مثل انگيزه گرسنگى و تشنگى ـ و در نتيجه در همه انسان ها، همه زمان ها، همه جوامع و همه فرهنگ ها مشاهده مى شوند ، انگيزه هاى طبيعى ناميده مى شوند . ولى در مقابل آنها ، انگيزه هايى مطرح اند كه از طبيعت انسان ناشى نشده اند، بلكه انسان هاى داراى آن ، آن را در جامعه و تحت تأثير فرهنگ خاص خود آموخته و كسب كرده اند. مشاهدات مردم شناسان و مقايسه آنها ، يكى از عوامل مهم و مؤثر در توجّه به انگيزه هاى اكتسابى بوده است . انگيزه پرخاشگرى ، مهم ترين موردى است كه روان شناسان درباره اكتسابى بودن آن بحث كرده اند. انگيزه رقابت ، يكى ديگر از اين نوع است كه بنديكت آن را شناخته و معرفى كرده است. ^۱
با توجّه به بحث انگيزه و ارتباط آن با نياز ، و نيز بحث انگيزه هاى طبيعى و اكتسابى ، بايد به اين نكته رسيد كه نيازها بر دو نوع است ؛ نيازهاى طبيعى و نيازهاى اكتسابى ، و براى شناخت آنها ، بايد همان ملاك به كار رفته در تشخيص انگيزه هاى اكتسابى را به كار برد . نيازى كه در برخى جوامع باشد و در برخى جوامع نباشد ، يا در برخى قشرها باشد و در برخى قشرها نباشد ، طبيعى نيست و تابع وضع فرهنگ و اجتماع است . تقسيم نيازها به نيازهاى اوّليه و ثانويه پيش تر ذكر شد و معلوم گرديد كه ابزارهاى تأمين نياز اوّليه ، موضوع نياز ثانويه است و تحولات آن ، تابع وضع فرهنگ و اجتماع و توانايى هاى بشر مى باشد . پس ، از يك بعد مى توان نياز به آنها را نيازى اكتسابى دانست.
برخى از نويسندگان ، از پويايى نيازها و نيازهاى كاذب و مكانيزم ايجاد نياز در جوامع سرمايه دارى سخن گفته اند كه در واقع ، اكتسابى بودن برخى نيازها ، زمينه منطقى طرح اين مطالب است. ^۲ البته برخى مطالبى كه بعداً مطرح خواهد شد ، مانند نيازى كه احساس نمى شود و انگيزه هاى بدون نياز ، ممكن است در مطلب حاضر ايجاد شك كند.