43
انديشه اجتماعي در روايات امر به معروف و نهي از منكر

3 ـ 3 ـ 2 . محيط هاى مرجع

امّا فقط در نظر گرفتن محيط هاى تعلق كافى نيست ، بلكه بايد محيط هاى مرجع را نيز در نظر گرفت . اينها محيط هايى هستند كه فرد بى آن كه بدانها تعلق داشته باشد ، مدل ها و ارزش ها را ازآنها به عاريت مى گيرد و در عمل اجتماعى كننده ، خود تحت تأثير آنها قرار مى گيرد.
در تحقيق روشن شده است كه «تلويزيون انگليس ، اساساً هنجارها و ارزش هاى طبقه متوسط را مرجع قرار مى دهد . در ايالات متحده ، محققان بسيارى متذكر شده اند كه مدرسه نيز تحت تأثير هنجارها و ارزش هاى طبقه متوسط مى باشد» . طبق مطالعات ما در ايران نيز دقيقاً اين گزاره ها صادق است و منشأ مشكلاتى هم شده اند.
«محيط هاى مرجع ، مانند محيط هاى تعلق ، در روند اجتماعى شدن مؤثرند ؛ زيرا اغلب در عمل مى بينيم به دلايل مختلف ، عوامل اجتماعى شدن ، كاركرد خود را نه بر اساس هنجارهاى گروه خود يا محيط تعلق ، بلكه بر اساس محيط هايى انجام مى دهند كه مايل اند با آنها همانند شوند . اين مورد مثلاً شامل والدينى مى شود كه مايل اند پايگاه اجتماعى فرزند نشان برتر از پايگاه اجتماعى خودشان باشد و آنها را برپايه هنجارهاى طبقه بندى برتر تربيت مى كنند». ۱

1.ر.ك : روشه ، گى ، كنش اجتماعى ، مقدمه اى بر جامعه شناسى عمومى ، ص ۱۸۱ ؛ همچنين ر. ك : ترنر ، جاناتان ، مفاهيم و كاربردهاى جامعه شناسى، ص ۱۵۳ ـ ۱۶۰ .


انديشه اجتماعي در روايات امر به معروف و نهي از منكر
42

3 ـ 3 . محيط هاى اجتماعى شدن

تا اين جا از مكانيزم ها و عوامل اجتماعى شدن سخن گفتيم مع ذلك كافى نيست كه عوامل اساسى اجتماعى شدن را تشخيص دهيم بلكه بايد تأثير آنها را بشناسيم و آنها را در محيط هايى كه بدان تعلق دارند قرار دهيم و محيط هايى را كه تحت تأثير آن قرار دارند بشناسيم . در اين جا مفيد است كه ميان محيط هاى تعلق و محيط هاى مرجع فرق بگذاريم.

3 ـ 3 ـ 1 . محيط تعلق

«محيط تعلق ، محيط هاى متفاوتى هستند كه عوامل اجتماعى شدن و اجتماعى شده ، از نظر بوم شناسى، اقتصادى و جامعه شناختى با يكديگر درآميخته اند و محيط هايى هستند كه عوامل اجتماعى شدن جزئى از آنها هستند و به طور اخص بدان ها تعلق دارند . به يقين خانواده ، بهترين نمونه يك عامل اجتماعى شدن است كه در آن اجتماعى شدن به طور فشرده صورت مى گيرد . امّا خانواده ، به وسيله اسلاف ، از طريق خويشاوندى تحت تأثير قرار مى گيرد. ۱
«براى شناخت اجتماعى شدنى كه در بطن خانواده صورت مى گيرد ، بايستى محيط هاى تعلق اين خانواده را شناخت». ۲ چند نمونه از محيط هاى تعلق گروه خانواده عبارت اند از محيط روستايى و محيط شهرى ، گروه هاى نژادى ، قومى و فرهنگى ، طبقه اجتماعى كه خانواده به نسبت به اين كه به كدام يك از آنها متعلق باشد ، ارزش ها و هنجارها و عناصر فرهنگى مشخصى را به اجتماعى شوندگان القا مى كند . مثلاً خانواده روستايى و شهرى را در نظر بگيريد كه محتواى پيام و شيوه اجتماعى كردنشان ، تحت تأثير فرهنگ روستا يا شهر متفاوت است ؛ هر چند عامل اجتماعى كردن در هر دو مورد ، گروه خانواده است.

1.ر.ك : رفيع پور ، فرامرز ، آناتومى جامعه ، ص ۳۵۲ ـ ۳۵۷ .

2.ر.ك : رفيع پور ، فرامرز ، آناتومى جامعه ، ص ۳۵۲ـ۳۵۷ .

  • نام منبع :
    انديشه اجتماعي در روايات امر به معروف و نهي از منكر
    سایر پدیدآورندگان :
    طوسی، محسن
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 92899
صفحه از 160
پرینت  ارسال به