2 ـ 5 . اختراع

اصطلاح اختراع به كشف يك عمل ، آلت يا اصل جديد از سوى فرد گفته مى شود كه به طور اتفاقى ، به وسيله ديگران مورد پذيرش قرار گفته و به صورت اجتماعى و عمومى درآمده است . اصطلاح اختراع را مى توان به اختراع اوّليه و ثانويه تقسيم كرد . اختراعات اوّليه ، اكتشافات اتفاقى اصول جديد است و اختراعات ثانويه ، رشد و توسعه انجام شده در آن اختراعات ، از راه كاربرد اصول شناخته شده آنهاست . اختراع اوّليه مانند اين است كه پختن خاك رس ، باعث مى شود مواد آن براى هميشه سفت شود . هنگامى كه اختراع اوّليه صورت گرفت ، اختراع ثانويه امكان پذير شد و روز به روز اشياء گوناگون سفالى با تكنيك بهتر ساخته شد.

2 ـ 6 . اشاعه

ممكن است جامعه اى ديگر ، منشأ تغيير فرهنگى يك جامعه باشد . اشاعه ، جريانى است كه در آن مسائل فرهنگى از جامعه ديگر گرفته و در آن فرهنگ ، پذيرفته مى شود . گاه اشاعه باعث مى شود يك جامعه از مراحلى بگذرد و به تعالى برسد ، يا دچار اشتباه شود و سقوط كند . تماس مستقيم بخش هايى از فرهنگ يك جامعه ، ممكن است ابتدا از سوى جوامع همسايه گرفته شود و سپس به تدريج گسترده تر گردد . اشاعه توليد كاغذ ، مثال خوبى از اشاعه گسترده از راه تماس مستقيم است.
اشاعه از راه تماس مستقيم ، به وسيله گروه ثالث اتفاق مى افتد . بيشتر بازرگانان ، خصوصيتى را از يك جامعه مى گيرند و به جامعه ديگر مى برند . اشاعه انگيزشى ، دانستن يك خصوصيت متعلق به فرهنگ ديگر ، انگيزه اى براى اختراع يا رشد آن خصوصيت در مفهوم محلى مى شود . تمام خصوصيات فرهنگى ، از فرهنگ هاى ديگر گرفته نمى شوند ، بلكه اشاعه ، خود يك جريان انتخابى است . نه تنها از جوامع انتظار مى رود خصوصيات فرهنگى جوامع ديگرى را كه با آنها در تناقض اند، رد كنند ، بلكه انتظار مى رود عقايد و تكنولوژى هايى را كه برخى از نيازهاى روان شناسى ، اجتماعى و فرهنگى آنها را ارضا نمى كند ، نيز رد كنند . گذشته از آن ، مردم به آسانى از پديده هاى اطراف خود تأثير نمى پذيرند . اگر چنين نبود ، ميزان اختلافات فرهنگى در جهان بايد بسيار اندك مى بود ، در حالى كه در بين جوامع جهان ، تفاوت هاى فرهنگى بسيارى وجود دارد . پذيرفتن خصوصيات فرهنگى مادى مشكل نيست ، ولى از فرهنگ مادى كه بگذريم ، مسائل مشكل تر مى شود و اشاعه و پذيرش به آسانى صورت نمى گيرد . جامعه اى كه يك خصوصيت فرهنگى خارجى را مى پذيرد ، بايد آن را به گونه اى با خود سازگار كند كه داراى هماهنگى مؤثر با فرهنگ حاكم بر جامعه باشد. ^۱