جستجويی در ترجمه حسن بن محبوب - صفحه 239

ابن محبوب به طور مستقل نيامده است، ولى در دو ـ سه مورد از او سخن به ميان آمده است. نجاشى در ذيل نام جعفر بن بشير مى گويد: «او كتاب مشيخه اى مثل مشيخه ابن محبوب دارد ولى كتاب ابن محبوب از كتاب او بزرگتر است.» ۱ در ذيل نام داود بن كوره قمى نيز گفته است: «او كتاب مشيخه ابن محبوب را باب بندى كرده است». ۲ در ترجمه احمد بن الحسين بن عبدالملك هم يكبار ديگر تبويب كتاب مشيخه ابن محبوب را به او نسبت مى دهد. ۳

نكته

از اينجا مى توان نتيجه گرفت كه ترجمه ابن محبوب در بدو امر در رجال نجاشى بوده است، اما بعدها به عللى از بين رفته است. علامه شوشترى در قاموس الرجال در دفاع از نجاشى مى گويد:
هيچ نسخه اى از رجال نجاشى به طور كامل بدست ما نرسيده است، بغير از ترجمه ابن محبوب. بسيارى از عناوين ديگر هم در آخر كتاب او وجود ندارد، در حالى كه اين عناوين مسلماً در ابتدا در كتاب بوده است. همچنين مى بينيم كه علامه حلى در ترجمه ابن محبوب نوشته است: «كوفى، ثقة، عين». ولى در فهرست شيخ چنين آمده است: «كوفى، ثقة» و مى دانيم كه علامه در چنين مواردى در صدد آن است كه عين عبارات منابع مورد استفاده قبل از خود را ذكر كند. پس معلوم است كه علامه اين تعبير را از شيخ نگرفته، بلكه از كتاب نجاشى اخذ كرده است. ۴

نگاهى به ترجمه او در رجال كشّى

در رجال كشّى آمده است:
على بن محمد القتيبى، قال حدثنى جعفر بن محمد بن الحسن ابن محبوب، نسبة جده الحسن بن محبوب: ان الحسن بن محبوب، ابن وهب ابن جعفر بن وهب، وكان

1.رجال النجاشى، چاپ جامعه مدرسين، ص۸۰

2.همان، ص۸۶ و ۱۵۸

3.قاموس الرجال، ج۳، ص۳۴۹

صفحه از 244