حيات ظاهرى محدودى دارد و بنا بر سخن صريح قرآن او نيز طعم مرگ را خواهد چشيد،چنانچه ديگران: «انك ميّت و انّهم ميّتون» (زمر،۳۰).
پيامبر(ص) رسالت ابلاغ آموزه هاى دين را بر عهده دارد، بدان گونه كه رهبرى و زعامت جامعه را نيز. به ديگر سخن رسول اللّه(ص) مرجع فكرى مردم و نيز زعيم و پيشواى سياسى آنهاست. بر اين اساس، پرسش جدّى و مهمى ـ كه هرگز نمى توان از كنار آن بسادگى گذشت و در درازناى تاريخ دل مشغولى مهم متفكّران اسلامى نيز بوده است ـ اين است كه اين زعيم بزرگ الهى و مرجع باشكوه خدايى كه آيينش را زمان شمول اعلام كرده است، براى آينده آيين و مكتبش چه كرده است؟ آيا آينده اى مشخص را رقم زده است و يا به هيچ روى براى آينده طرحى نيفكنده و كار را يكسره به مردم وانهاده است و يا …؟
عالمان، محدثان، متكلمان و متفكران اسلامى در اين باره بسيار حكم زده اند و تئوريهاى گونه گونى پرداخته اند ۱ ، و بواقع كوشيده اند آنچه را در تاريخ اسلام واقع شده است به گونه اى، استوار بدارند و براى آن، مبنا و يا مبانى يى بسازند، امّا حقيقت چيست؟ در نگريستن دقيق به موضوع نشان خواهد داد كه چگونگى موضع رسول اللّه(ص) از سه حال خارج نيست:
1ـ بر اين باور باشيم كه پيامبر(ص) يكسر مسئله را مسكوت گذاشته است بدون اينكه درباره آن با امت سخنى بگويد؛
2ـ آن را به امت وانهاده و بر تدبير آنها اعتماد كرده و صحابه مأمور رقم زدن آينده
1.متكلمان و متفكران اسلامى در امامت پس از رسول الله(ص) به ديدگاههايى چون: اجماع، بيعت، اختيار و انتخاب مردم، غلبه و قدرت، اظهار نظر و تعيين اهل حلّ و عقد و نصّ گرايش داشته و دارند. اين ديدگاهها را با نقد و بررسى آنها در ذيل عنوان «الأمامة» از موسوعه الامام على بن ابى طالب فى الكتاب والسنّة خواهيم آورد، براى آگاهى از آنچه ياد شد از جمله بنگريد به: الأحكام السلطانيه، ماوردى، ص۱۵؛ القاضى ابو يعلى الفراء و كتابه الأحكام السلطانيه، ص۴۴۰ به بعد؛ نظام الحكم فى الشريعة والتاريخ الاسلامى، ص۱۲۱؛ النظام السياسى فى الأسلام، رأى الشيعه، رأى السنة، حكم الشرع، احمد حسين يعقوب، ص۲۳ به بعد؛ الأمامة وأهل البيت، محمد بيومى مهران، ج۱، ص۵۰ به بعد.
