مسلمانان به جاى آورد و مدتى پيش از رحلتش در بستر بيمارى بود؛ مسلمانان و پيامبر(ص) با يكديگر وداع كردند؛ پس چگونه است كه در تعيين آخرين آيه يا سوره نازل شده بر پيامبر(ص) اختلاف كردند؟!
پاسخ اين است كه در تعيين نخستين سوره يا آيه نازل شده بر پيامبر(ص) غرضهاى شخصى و سياسى دخالت نداشت، بلكه ـ چنانكه خواهيم ديد ـ مسئله برعكس بود.

سوره مائده آخرين سوره اى كه نازل شد

با پژوهش در منابع حديث، فقه و تفسير، به اين نتيجه مى رسيم كه سوره مائده آخرين سوره نازل شده است و آيه اليوم كملتُ لكُم دينكم … پس از نزول همه عقايد و فرايض آمده و ظاهراً به طور كلى، آخرين آيه اى است كه نازل شده است. اين به رغم تلاشهاى برخى صحابه است كه كوشيدند به جاى سوره مائده سوره اى ديگر و به جاى آيه«اكمال دين» آيه اى ديگر را آخرين سوره و آخرين آيه معرفى كنند.

نظر اهل بيت(ع)

۰.۱ـ عياشى در تفسيرش چنين آورده است:عيسى بن عبدالله از پدرش و او از پدر خويش و او از على(ع) نقل مى كند كه فرمود: «بخشى از قرآن بخش ديگر را نسخ مى كرد و اين موضوع از امر رسول خدا(ص) به آخرين بخش نازل شده از قرآن بدست مى آمد. آخرين بخشى كه نازل شد سوره مائده بود، و به اين ترتيب هر آنچه را كه پيش از آن(مغاير با آن) بود نسخ كرده است و خود ناسخى ندارد. اين سوره در حالى بر پيامبر نازل شد كه او بر استر ابلق خود سوار بود؛ وحى بر او سنگين آمد به طورى كه اَسترش از حركت بازايستاد و شكمش آويزان شد چنانكه نزديك بود به زمين بسايد. پيامبر(ص) از هوش رفت و دستش را بردوش«شيبة بن وهب جُمَحى» نهاد، تا اينكه اين حالت از رسول خدا(ص) بر طرف شد، پس آنگاه سوره مائده را بر ما