مسئله براى خليفه به اندازه اى مشكل بود كه آن را از مشكلات مهّم امّت قرار داده بود و همواره آن را بر منبر پيامبر(ص) مطرح مى كرد و تا آخرين ساعتهاى عمرش از آن به عنوان«مشكلى مهم» ياد مى كرد و مسلمانان را به حل آن سفارش مى نمود! اين امرى است كه بروشنى دلالت دارد بر آگاهى كامل او از ناتوانى اش در برابر مسلمانان براى حل اين دو مسئله.

۰.در «صحيح بخارى» آمده است:از ابن عمر ـ رضى الله عنهما ـ نقل شده است كه گفت: عمر بر منبر رسول خداـ صلى الله عليه وسلم ـ سخن مى راند؛ گفت: خَمر در قرآن حرام گرديد و آن از پنج چيز است: انگور، خرما، گندم، جو و عسل.خمر چيزى است كه عقل را زايل مى سازد. سه چيز است كه اى كاش رسول خدا ـ صلى الله عليه وسلم ـ پيش از رحلتش براى ما بيان مى فرمود: جدّ، كلاله و بابهايى از ربا. ^۱

مسلم اين حديث را با تفصيل بيشترى نقل كرده ^۲ و رواياتى همانند آن نيز ^۳ دارد. ابن ماجه نيزاين حديث را روايت كرده ^۴ است. سيوطى در«درالمنثور» درباره آن چنين مى گويد:
اين حديث را عبدالرزاق و بخارى و مسلم و ابن جرير و ابن منذر از عمر نقل كرده اند…. ^۵
اين حديث كه نزد اهل سنت به تاكيد صحيح است دلالت مى كند كه عمر از پيامبر(ص) درباره كلاله نپرسيده است، و صحيح حاكم كه در«مستدرك» روايت شده است بصراحت گوياى اين امر است؛ مى گويد: