«المقصد الاقصى» در منابع كتاب شناسى
«مقصد الاقصى» در منابع مختلف كتاب شناسى معرّفى شده است، از جمله«كشف الظنون»، «الذريعه»، «فهرست منزوى»، «استورى» و… اما در بعضى از منابع اشتباه هايى رخ داده است.
حاجى خليفه اين كتاب را با «مقصد الاقصى» نگاشته عزيزبن محمد نسفى، كه رساله اى عرفانى است، درهم آميخته است و در«كشف الظنون» آورده است:
المقصد الاقصى فى التصوّف لعزيز بن محمد النسفى المتوفى سنة«533» و ترجمته للمولى كمالى الدين حسين الخوارزمى… و قد شهد لتأليف الخوارزمى صاحب حبيب السير بالفضل فى البلاغة… و ذكر ان له ترجمة مسماة بالمقصد الاقصى. ۱
در فهرستواره كتابهاى فارسى ضمن معرفى«المستقصى فى شرح المجتلى» آمده است:
اين كتاب دو ترجمه دارد: يكى به نام«المقصد الاقصى» از كمال الدين حسين خوارزمى؛ دومين آن بى نام ويژه از ناشناسى است كه از خود مطالبى در مناقب امامان تا حضرت رضا[عليه السلام] بر آن افزوده است… نسخه هاى اين دو ترجمه درهم آميخته و نياز به بررسى دارد. ۲
اين درحالى است كه با مطالعه متن كتاب و مشاهده قراين موجود در آن، به نظر مى رسد كه ترجمه خوارزمى از كتاب«المستقصى» كه به«مقصد الاقصى» نامبردار است، همان است كه در پايانش مترجم شرح حال ائمه هدى(ع) را افزوده است.
مترجم در ابتداى كتاب مى گويد:«اين كتاب شريف و نسخه لطيف را”مقصد الاقصى فى ترجمة المستقصي“ نام نهادم» و به نام خود چنين تصريح كرده: «بنده ضعيف محتاج
1.كشف الظنون، ج۵۲، ص۱۸۰۵ و ۱۸۰۶
2.فهرستواره كتابهاى فارسى، احمد منزوى، ج۳، ص۱۵۹۳
