دوست مى دارد حريم تكاليفش نگه داشته شود . اين سخن را فريقين از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل كرده اند :
اِن اللّهَ يُحِبُّ اَنْ يُو?َذَ بِرُخَصِهِ كَما يُحِبُّ اَنْ يُواخَذَ بِعَزائِمِه . ^۱
از اين رو ، نمى توان رخصت هاى دينى را با فرهنگ غير دينى ، اما به نام دين و با تشبّث به حديث ، پر كرد .
بسيارى از سختگيرى ها يا گاه احتياط ها معلول همين تأثير فرهنگى است .
شهيد مطهرى ، پوشيدن صورت را از عادات ايرانيان در دوره اى از تاريخ مى داند و معتقد است فقيهانى كه فتوا به وجوب پوشش صورت داده اند ، طبيعتا تحت تأثير اين عادت بوده اند :
در ايران و در بين يهود و مللى كه از فكر يهود پيروى مى كردند ، حجاب به مراتب شديدتر از آنچه اسلام مى خواست ، وجود داشت . در بين اين ملت ها ، وجه و كفّين هم پوشيده مى شد . . . اسلام ، گرچه پوشانيدن وجه و كفّين را واجب نكرد ، ولى تحريم هم نكرد ؛ يعنى اسلام عليه پوشانيدن چهره قيام نكرد و باز گذاشتن را واجب ننمود و در نتيجه ، ملت هاى غير عرب كه مسلمان شدند ، از همان عادت و رسم ديرين خود تبعيت كردند . ^۲
از اين دست است فضاهاى فرهنگى وسياسى يى كه گهگاه و به صورت دفعى در جوامع اسلامى رُخ مى نمايد و مسائل علمى و برداشت هاى حديثى را تحت تأثير قرار مى دهد.
البته گرچه انسان نمى تواند خود را از ذهنيت ها به طور كامل رها سازد و فرهنگ هر جامعه اى ، جزئى از ذهنيت افراد آن است ، ليكن براى اهل فضل و دانش ، اين امكان هست كه نصوص دينى را خالى از ذهنيت ها و فرهنگ هاى حاكم ، مطالعه كنند.
مطالعه دقيق فرهنگ هاى ملّى و نيز شناخت اوضاع و احوال فرهنگى ، سبب مى شود كه چنين تحميلى صورت نگيرد ؛ چنان كه آشنايى با تاريخ فرهنگ مسلمين در دوره هاى گذشته و نيز شناخت فرهنگ جاهليت پيش از اسلام ، در مطالعه خالص نصوص دينى ، بسى سودمند است .