بازه زمانی شب‌زنده‌داری و حلّ روایات متعارض آن با روش تحلیل مضمونی و اعتبارسنجی قدمایی
سال
1401 / شماره پیاپی
16 /
صفحه
چکیده :
شب، زمان اصلی استراحت انسان است و بهترین فرصت برای خلوت با پروردگار و عبادت نیز به شمار می‌رود. اجرای دو برنامۀ استراحت و عبادت در یک بازۀ زمانی مشخص، نیازمند زمان‌بندی است. پژوهش پیشِ رو درصدد استخراج «برنامۀ زمانی شب‌زنده‌داری» از میان روایات شیعه با تأکید بر منابع کهن است. به این منظور، پس از جمع‌آوری روایات و دسته بندی آن با روش «تحلیل مضمونی»، نگاه برخی از محدّثان متقدّم درباره زمان شب‌زنده‌داری نیز بررسی می‌شود. سپس برآیند نظرات آنها تبیین شده و «برنامۀ زمانی شب‌زنده‌داری» ارایه می‌گردد. بر اساس این طرح، شب‌زنده‌داری از نیمۀ شب تا پایان آن پسندیده بوده و در سحرگاه از فضیلت بیشتری برخوردار است. این برنامه با دو معیار «اشتراک نظر قدما» و «تراکم روایات»، اعتبارسنجی شده است.
کلیدواژه‌های مقاله :تهجّد، نماز شب، آداب سحر، اعتضاد روایی، شهرت قدمایی، تعادل و تراجیح، معارف حدیث
