جامعيّّت قرآن از نگاه احاديث
اصغر هادوى كاشانى
مقدمه
بحث در مورد جامعيّت قرآن، از ديرباز تاكنون مورد توجه مفسّران و قرآن پژوهان بوده است و با توجه به تصريح قرآن در خصوص اصل جامعيّت، همگان آن را پذيرفته اند؛ گرچه درباره محدوده آن اختلاف كرده اند. عدّه اى قائل به جامعيت مطلق قرآن شده اند و نتيجه گرفته اند كه در قرآن، تمام آنچه كه مى توان نوعى ادراك و فهم به آن پيدا نمود، وجود دارد؛ هرچند عقل و درك ما از شناختن آن قاصر است. سيوطى پس از برشمردن جمعى از علوم كه از قرآن استنباط مى گردد، مى نويسد:
… علوم ديگرى را نيز در بر دارد، از جمله: طب، مناظره، هندسه، جبر و مقابله، نجوم و غير اينها. ۱
غزالى در«احياءالعلوم» و «جواهر القرآن» ۲ ، زركشى در«البرهان» ۳ و شمارى
1.الاتقان، سيوطى، بيروت، دارالكتب العلمية، ج۲، ص۲۷۵
2.احياءالعلوم، غزالى، بيروت، دارالمعرفة، ج۱، ص۲۹۸؛ جواهرالقرآن، فصل چهارم، ص۱۸
3.البرهان، ج۱، ص۱۹۰
