تدوين حديث(7): منع تدوين حديث؛ پیامدها و بازتابها - صفحه 23

نقلهاى كسانى چون ابوهريره ديد كه پس از اين، بدان اشاره خواهيم كرد. محقق فقيد و نكته ياب لبنانى، هاشم معروف الحسنى نوشته است:
اگر مسلمانان پس از رسول اللّه(ص) درباره سنّت، موضع استوارى مى داشتند و قبل از آنكه جنگها و درگيرى ها آغاز شود و دست سياست بازان و تباهى آفرينان بدان دراز شود به تدوين و ثبت و ضبط آن همت مى گماشتند، بارى، اگر چنين مى كردند، راه را بر اينان و جيره خوارانى كه براى تقرّب به حاكمان به جعل و وضع دست مى يازيدند، مى بستند. النهايه، حاكمان پس از پيامبر(ص) به جاى آنكه ميدان را بر تدوين و ضبط بازگذارند و براى جمع و تدوين حديث از سينه ها همت گمارند، از تدوين آن منع كردند، و راه را براى دست هاى آلوده سياست بازان و فرقه گرايان باز كردند. ۱
پيشتر آورديم كه احمد امين نيز از جمله عوامل و زمينه هاى جعل و وضع را عدم تدوين آن در مجموعه ها دانست.
نكته قابل تأمل و شايان توجه در گفتار و ديدگاههاى عالمان و پژوهشيان، نقش دستهاى آلوده و پليد حاكمان و جبّاران در جعل و وضع حديث است، كه از اين زمينه بهره گرفتند و يا چنين كردند تا بتوانند در مقابل آن كتمانها و در نبود حقيقتها، احاديثى بسيار بسازند و بپردازند و نشر دهند. آنان با اجير ساختن طمّاعان (از راويان و داعيه داران حديث و زهد) هزاران حديث بر مجموعه هاى حديثى افزودند و تباهى آفريدند و براى بيرون راندن رقيب از صحنه و تراشيدن همگون هايى براى چهره هاى برجسته اى كه با سياست منع تدوين، از صحنه بيرون رانده بودند ـ و بدان اشاره كرديم ـ حديث بسازند و براى آنها وجهه هاى دينى و اجتماعى درست كنند.
بى گمان اگر مى بود آن همه فضيلت هاى منقول از رسول اللّه(ص) درباره كسان بسيارى، هرگز اينان براى آفريدن اين همه ياوه ها مجال نمى يافتند. اگر مردم احاديث را

1.دراسات فى الحديث والمحدّثين، ص۹و۱۰

صفحه از 17