نيمه دوم سده دوم حفظ مى كند؛ و اگر به دقت مورد بررسى قرار گيرد، مى تواند مطالب زيادى را درباره نيمه نخست سده دوم به ما بگويد؛ اما بر روى هم نمى تواند به صورت مدركى براى دوران پيش از آن تاريخ مورد استفاده قرار گيرد . اين بدان معنا نيست كه بسيارى از آن [ آثار ]ممكن است در واقع از آن دوران سرچشمه نگرفته باشند، و در هنگام لزوم مى توان اثبات كرد كه سرچشمه گرفته اند. اين نظريه به گونه اى معقول به نظريه شاخت نزديك است؛ بسيار محافظه كارانه تر از نظريه وانسبرو(Wansbrough) است؛ تا حدى تندروتر از نظريه فان اس است؛ و بسيار تندروانه تر از نظريه هاى آبوت و سزگين است.
104ـ گفت و گويى كلى از چنين نظريه هايى، چندان به بحث ما در اينجا كمك نمى كند. آنچه درخور ذكراست، اين است كه نظريه من، دست كم لياقت آن را دارد كه در متن كنونى به كار آيد. به مثل، بازسازى مخالفت آشكار بصريان با نگارش در نيمه دوم سده دوم، فرضيه اى تاريخى است كه به نمونه منسجمى از اسنادهاى احاديث مربوط معنا مى دهد؛[اما] روشن نيست كه اين كار چگونه مى تواند انجام شود ،اگر شخصى فرض كند كه حتى در اين روزگار، اسنادها از لحاظ تاريخى ،انتساب هايى دلبخواهى و بى دليل اند. ۱ همچنين، بازسازى من از تحول مخالفت[با كتابت] به پذيرش آن، در طرز تلقى رايج نسبت به نگارش، يك بازسازى است كه به طور قابل قبولى ساده است؛ [اما] اين سادگى از ميان مى رود، چنان كه شخص اساسا وثاقت بيشتر احاديث كهن را مسلّم شمارد، آنگاه شخص ناچاراست بپذيرد كه حديث هايى كه به نظر من جعلى اند و به عقب نسبت داده شده اند، در واقع گزارشى دقيق از اختلاف نظرى هستند كه در طى چندين نسل به طرزى بى نتيجه ادامه يافته است و شخصيت هاى بعدى مرتبا نظريه هاى شخصيت هاى پيشين( و از جمله نظريه هاى پيغمبرـ ص ـ ) را ناديده گرفته اند؛ ۲ يا اين كه
1.مقايسه كنيد با:Wansbrough, Quranic studies, p.۱۷۹؛ و مقايسه كنيد با اثر ديگرى از همين نويسنده: Sectarian milieu, p.۸۱.
2.ناموثق بودن شمار زيادى از احاديث، به مراتب ساده ترين توضيح براى شمارى از تناقض هاى آشكارى است كه در مطلب هاى قبل ارائه شد. احتمال چندانى ندارد كه پيغمبر(ص) هم صحابيانش را به مكتوب نمودن آنچه از او شنيده اند تشويق كند و هم آنها را از آن كار منع كند؛ على(ع) و ابن عباس نيز متناقض باشند؛ ابوهريره هرگز ننوشته باشد و با اين وصف هرچه روايت كرده در خانه نوشته باشد؛ زهرى چيزى ننوشته باشد و با اين وصف هر چه شنيده نوشته باشد؛ و جز اينها.
