راوی: كتاب «مصابيح الأنوار» از جمله كتابهای ارزشمندی است كه در شرح احاديث مشكل به نگارش درآمده كه اين كار در ميان علمای شيعه و نيز اهل سنت پيشينۀ زيادی دارد.
حجة الاسلام والمسلمين «مجتبی محمودی» مصصح كتاب «مصابيح الانوار فی حل مشكلات الاخبار» در مصاحبه راوی، با بيان اين مطلب گفت :
«مؤلف بزرگوار كتاب، محدّث و فقيه نامدار مرحوم آية اللهسيد عبدالله شبّراست كه در بيت رفيع شبر نشو و نما يافتند. ايشان در سال ۱۱۸۸ ق چشم به جهان گشوده و در سال ۱۲۴۲ ق در سنّ ۵۴ سالگی ديده از جهان فرو بست».
وی با اشاره به عمر كوتاه اما پر بركت آيت الله شبر افزود: وی علی رغم عمر كوتاه خود، يكی از پركارترين مؤلفان شيعه به شمار می رود. وی تقريباً دارای ۶۰ اثر علمی است كه برخی از اين آثار در ۲۰ جلد به رشته تحرير درآمده است آثار قلمی ايشان در زمينه های ذيل قابل تقسيم است: ۱ ـ اعتقادات ۲ ـ تفسير قرآن ۵ ـ فقه ۶ ـ اصول فقه ۷ ـ اخلاق ۸ ـكريم ۳ ـ حديث ۴ ـ سيرۀ پيامبران و أهل بيت معارف.
مصصح كتاب «مصابيح الانوار فی حل مشكلات الاخبار» با اشاره به آثار آيت الله شبر گفت: تفسير القرآن ـ الحق اليقين فی معرفة اصول الدين ـ الأخلاق تسلية الفؤاد و نيز كتاب مصابيح الأنوار از آثار ارزشمند اين فقيه بزرگ است.
وی درباره انگيزه خود از تصحيح دوباره و نشر مجدد كتاب «مصابيح الانوار فی حل مشكلات الاخبار» گفت: مرحوم شريف رضی در المجازات النبوية، و يا ابن اثير در النهاية، و نيز مرحوم مفيد و سيد مرتضی و ديگر بزرگان در تأليفات خود به طور ضمنی بر شرح احاديث مشكل پرداخته اند. اما بی شك كتاب مصابيح الأنوار كه بطور مستقل به اين زمينه پرداخته است از شاخص ترين تأليفات علمای اسلام در اين موضوع است. وی افزود: اين كتاب يك بار توسط يكی از نوادگان مؤلف (مرحوم سيد علی شبر) در عراق به چاپ رسيده و پس از آن در ايران همان چاپ افست شده است. ليكن مراحل فنی تحقيق (مراجعه به نسخ خطی، علامت گذاريها، عناوين، استخراج، منابع روايات و أقوال) در اين چاپ اعمال نشده است. و در حقيقت چاپ جديد اين كتاب نخستين چاپ تحقيقی مصابيح الأنوار خواهد بود. وی با اشاره به روش مولف در اين تفسير گفت: روش مؤلف در اين كتاب در حقيقت آميخته¬ای از روش اهل حديث و اهل كلام است، و اعتماد بيشتر ايشان به نظرات محدّثان بزرگواری چون مجلسی اول و دوم حرّ عاملی، فيض كاشانی، محدث جزائری است و معمولاً تفسير و تأويل مبتنی بر قواعد عقلی و فلسفی و عرفانی را نمی¬پذيرند، و گاه نسبت به برخی از اين تأويلات حملات تندی دارند. البته در شرح بعضی از احاديث كه جنبۀ عقلی دارند خود ايشان گاهی ناچار به ورود در مباحث فلسفی شده¬اند مثل مباحثی كه در زمينۀ وحدت وجود، هبوط روح، قضاء و قدر و جبر و اختيار دارند.
وی به شيوۀ تصحيح رساله و تعداد نسخه¬های استفاده شده درطول تحقيق اشاره كرد و گفت: در تحقيق كتاب به سه نسخۀ خطی استناد شده است:نسخۀ مركز احياء التراث الاسلامی. كه در سال وفات مؤلف (۱۲۴۲ ق) نوشته شده. نسخه كتابخانه آستان قدس رضوی كه تاريخ كتابت آن سال ۱۳۱۴ ق است و نسخه كتابخانه مسجد أعظم قم كه در سال ۱۳۰۱ ق به رشته تحرير درآمده است. صحّت و اتقان نسخه¬های خطی هم به همان ترتيبی است كه ذكر شد، يعنی در درجۀ اول نسخه مركز احياء تراث و سپس نسخه آستان قدس و در نهايت نسخه كتابخانه مسجد أعظم است. به اين ترتيب اغلاط و اشتباهات گوناگونی كه در چاپ اين كتاب به وجود آمده بود ـ ان شاء الله تعالی ـ تا حدّ زيادی اصلاح شد.
وی گفت: نكتۀ بسيار مهمی كه قابل تذكر است آن كه مرحوم شبر همۀ احاديث مشكل را در اين كتاب درج نكرده¬اند، و بنابر بررسيهای اولیۀ حقير، روايات مشكلی كه در مصادر فريقين ديده می شود بسيار بيشتر از آن چيزی است كه در مصابيح الأنوار آمده، آرزوی قلبی بنده آن است كه اين كار (يعنی بررسی بقیۀ احاديث مشكل) هم به نحو أحسن و به زودی انجام گيرد. (إنّه خير موفّق و معين).
وی در پايان از حجة الاسلام والمسلمين شيخ علی حميداوی انصاری كه تصحيح و تدقيق استخراجات را بر عهده گرفته همچنين. و هم چنين از عبدالحليم حلی كه كار ويرايش، مقداری از تخريجات را انجام داده است قدردانی كرد.
