عرضه حديث بر امامان (2) - صفحه 142

از صفّار در همين موضوع، مكاتبه اى ديگر گزارش شده است كه خود، عرضه اى مستقل به شمار مى آيد. ۱ از آنجا كه مكاتبه به شكلهاى فقهى وقف مى پردازد و احتياج به بررسى علمى دارد، از آوردن آن خوددارى مى كنيم.

ب:عرضه مجموعه هاى روايى

يك.

افزون بر احاديث منفرد، مجموعه هاى روايى متعددى بر امام حسن عسكرى(ع) عرضه شده است كه بزرگترين آنها را مى توان مجموعه كتابهاى بنى فضّال دانست. بنى فضّال، خاندان بزرگى از شيعه بودند كه راويان مشهورى در ميان آنان پديد آمد. اينان در جريان انتقال امامت از امام صادق(ع) به امام كاظم(ع)، از صراط حق لغزيدند و معتقد به امامت عبداللّه افطح شدند. از اين رو، مورد سوء ظنّ شيعيان قرار گرفتند و صحت روايات و كتابهايشان مورد ترديد قرار گرفت و اين در حالى بود كه كتابهاى آنان در همه جا پخش شده بود. اين مشكل همگانى سبب شد كه شيعيان به امام حسن عسكرى(ع) مراجعه كنند و از درستى اين كتاب ها جويا شوند و بگويند:

۰.كيف نعمل بكتبهم و بيوتنا منها ملأ؟
فقال صلوات اللّه عليه: خذوا بما رووا و ذروا ما رأوا. ۲

۰.با كتاب هاى بنى فضّال چه كنيم، در حالى كه خانه هاى ما از آنها انباشته است؟ امام حسن عسكرى ـ صلوات اللّه عليه ـ فرمود: آنچه روايت كرده اند، بگيريد و آنچه نظر داده اند، رها كنيد.

اين عرضه كلّى و اجمالى، تأثير بسزايى در غناى فرهنگ شيعه داشته است و حسين بن روح نوبختى، نائب امام مهدى(ع)، آن را به صورت يك قاعده مورد استفاده قرار مى دهد كه در بخشهاى آينده بدان اشاره مى شود.

1.تهذيب الأحكام، ج۹، ص۱۳۲، ح۹

2.غيبة الطوسى، ص۳۸۹، ح۳۵۵؛ بحارالأنوار، ج۲، ص۲۵۲، ح۷۲

صفحه از 169